Η Μεγάλη Κάψα
Στο ημίφως της ηθικής

Γράφει ο Ελισσαίος Βγενόπουλος

Πριν βυθιστεί κάποιος στο βαθύ σκοτάδι της ανηθικότητας. Σε κάποιο πρώιμο στάδιο της διαφθοράς, θεωρεί τον εαυτό του αδιάφθορο.

Η ταινία «Η Μεγάλη Κάψα», που προβάλλεται στο ΕRTFLIX, είναι η πεμπτουσία του φιλμ νουάρ που συνδυάζει με δεξιοτεχνία το σασπένς, την ηθική πολυπλοκότητα και την αμείλικτη ένταση. Σε σκηνοθεσία του Φριτς Λανγκ και διασκευή του μυθιστορήματος του Γουίλιαμ Π. ΜακΓκίβερν, η ιστορία της ταινίας περιστρέφεται γύρω από τα θέματα της εκδίκησης, της διαφθοράς και της δικαιοσύνης, τα οποία συνυφαίνονται σε μια σκληρή αφήγηση.

Η ταινία παρακολουθεί τον ντετέκτιβ αρχιφύλακα Ντειβ Μπάνιον (τον υποδύεται ο Γκλεν Φορντ), έναν ευθύ, σκληροτράχηλο αστυνομικό σε μια πόλη που μαστίζεται από το έγκλημα και τη διαφθορά. Η πλοκή ξεκινά με την προφανή αυτοκτονία του συναδέλφου του Τομ Ντάνκαν, ένας θάνατος που φαίνεται απλός αλλά γρήγορα ξετυλίγεται σε κάτι πολύ πιο σκοτεινό. Ο Μπάνιον, στον οποίο έχει ανατεθεί η έρευνα, αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι κάτι δεν πάει καλά, όταν η χήρα του Ντάνκαν, η Μπέρθα Ντάνκαν (Τζανέτ Νόλαν), συμπεριφέρεται περίεργα. Η έρευνά του τον οδηγεί βαθύτερα σε έναν εγκληματικό υπόκοσμο που ελέγχεται αυστηρά από τη μαφία, με επικεφαλής τον αδίστακτο εγκληματία Μάικ Λαγκάνα (Αλεξάντερ Σκούρμπι).

Παρά τις προειδοποιήσεις να κάνει πίσω, ο Μπάνιον αναζητά την αλήθεια με ακλόνητη αποφασιστικότητα. Ανακαλύπτει ότι η Μπέρθα Ντάνκαν εκβιάζει το Μάικ Λαγκάνα, χρησιμοποιώντας ενοχοποιητικά στοιχεία από την αυτοκτονία του συζύγου της για να σιγουρέψει τη δική της ασφάλεια και το οικονομικό κέρδος. Καθώς ο Μπάνιον ψάχνει βαθύτερα, η τραγωδία χτυπάει όταν η σύζυγός του, Κέιτι (Τζόσελιν Μπράντο), σκοτώνεται από βόμβα αυτοκινήτου που προοριζόταν για εκείνον. Αυτό το καταστροφικό γεγονός μετατοπίζει την αφήγηση από μια δικονομική έρευνα εγκλήματος σε μια προσωπική αναζήτηση εκδίκησης. Ο Μπάνιον, τροφοδοτούμενος από τη θλίψη και τον θυμό, γίνεται ένας μοναχικός λύκος, που δεν φοβάται να αντιμετωπίσει τις ισχυρές και ανέγγιχτες φιγούρες πίσω από τη διαφθορά που διατρέχει την πόλη.

Στην ταινία εμφανίζεται επίσης ένας από τους πιο αξιομνημόνευτους δευτερεύοντες χαρακτήρες του νουάρ, η Ντέμπι Μαρς (Γκλόρια Γκράχαμ), η φίλη του εκτελεστή του Λαγκάνα, Βινς Στόουν (τον υποδύεται ο Λι Μάρβιν). Η Ντέμπι ξεκινά ως ένας φαινομενικά επιπόλαιος χαρακτήρας, αλλά υφίσταται μια σημαντική μεταμόρφωση καθώς εξελίσσεται η πλοκή. Αφού παραμορφώνεται βάναυσα από τον Στόουν, ο οποίος της ζεματίζει το πρόσωπο με βραστό καφέ σε μια συγκλονιστικά βίαιη σκηνή, συντάσσεται με τον Μπάνιον στον αγώνα του για δικαιοσύνη.

Καθώς η ταινία οδεύει προς την εκρηκτική κορύφωσή της, η αναζήτηση του Μπάνιον αποκαλύπτει τη διαπλεκόμενη σχέση μεταξύ του οργανωμένου εγκλήματος και της αστυνομίας, με αποκορύφωμα την αναμέτρηση μεταξύ του Μπάνιον και της μαφίας. Ο Βινς Στόουν, του οποίου η σκληρότητα και ο σαδισμός τον καθιστούν έναν ξεχωριστό κακοποιό, αντιμετωπίζει τελικά την τιμωρία. Η αποφασιστικότητα του Μπάνιον δεν κλονίζεται ποτέ, ακόμη και όταν χάνει σχεδόν όλα τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Η σκηνοθεσία του Φριτς Λανγκ προσδίδει στο «Η Μεγάλη Κάψα» έναν σκληρό, άγριο ρυθμό, αποτυπώνοντας αριστοτεχνικά τον ζοφερό και αδυσώπητο κόσμο της ταινίας. Η ιστορία ωθείται από τη διερεύνηση της προσωπικής ηθικής, ειδικά σε έναν κόσμο όπου τα όρια μεταξύ καλού και κακού θολώνουν. Στην καρδιά της, η ταινία  είναι μια ιστορία για τις συνέπειες της διαφθοράς και της βίας και για το τίμημα που επιβάλλουν σε όσους αναζητούν δικαιοσύνη.

Η ταινία του Λανγκ παραμένει ένα από τα κορυφαία έργα του είδους νουάρ, ένα ισχυρό μείγμα αιχμηρής αφήγησης, εμπνευσμένης σκηνοθεσίας και εξαιρετικών ερμηνειών, ιδιαίτερα από τους Φορντ και Γκράχαμ. Η απεικόνιση της διαφθοράς που φτάνει σε κάθε γωνιά της κοινωνίας και το προσωπικό κόστος της μάχης εναντίον της, αφήνει ανεξίτηλο σημάδι.

Το φιλμ νουάρ, εκφράζει τη μεταπολεμική αποξένωση και δανείζεται στοιχεία από το στιλ του γερμανικού εξπρεσιονισμού, με χαμηλές γωνίες λήψης, μακρινές σκιές, αδίστακτους γκάνγκστερς, σεξ και διαφθορά.

 

 

Παράλληλα με τις κινηματογραφικές του σπουδές, εργάστηκε στη διαφήμιση, στη δημιουργία ντοκιμαντέρ και στην παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Σκηνοθέτησε πάνω από 200 ντοκιμαντέρ με πλούσια θεματολογία. Συνεργάστηκε στην παραγωγή και σκηνοθεσία διαφημιστικών σποτς και διαφόρων τηλεοπτικών προγραμμάτων. Έχει εκδώσει από τις εκδ. Αλεξάνδρεια τα μυθιστορήματα «Ολεμάν», «Αγριλιές»· από τις εκδόσεις ‘’Περί Τεχνών’’ τη συλλογή διηγημάτων «Σε τρεις Χρόνους» και τη νουβέλα «Η Περιγραφή ενός Αγώνα». Συνεργάζεται και αρθρογραφεί σε διάφορα έντυπα και σάιτ με θέματα για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, το θέατρο.