Όλα ξεκινούν με ένα τετράγωνο κομμάτι χαλαζία που φέρει μέσα του εγκλωβισμένη από αιώνες μία φυσαλίδα νερού. Πώς όμως σχετίζεται το νερό και η ιστορία των ιθαγενών της Παταγονίας με ένα κουμπί που εντοπίστηκε πριν λίγα χρόνια ανοιχτά του Ειρηνικού; Και πώς η σοφία της φύσης φυλάσσει αλλά και αποκαλύπτει τις μεθοδευμένες κτηνωδίες των ευρωπαίων αποικιοκρατών στους γηγενείς πληθυσμούς της Χιλής με αποκορύφωμα τη δράση του δικτάτορα Πινοσέτ τη δεκαετία του ’70 με τα “καραβάνια θανάτου” της κρατικής υπηρεσίας πληροφοριών ονόματι DINA;
Ραντάρ του αστεροσκοπείου La Silla στην έρημο της Χιλής εντοπίζει το 2010 αστρικά σμήνη με μεγάλες ποσότητες νερού, πολλά έτη φωτός μακριά από τον πλανήτη μας. Οι ιθαγενείς ζωγράφιζαν από αιώνες πάνω στα γυμνά τους σώματα αστερισμούς, γαλαξίες και νεφελώματα όμοια με εκείνα που καταγράφει η σύγχρονη επιστήμη. Ο Χιλιανός ποιητής Raúl Zurita δίνει μία δική του ερμηνεία για τη δημιουργία του κόσμου και την προέλευση του νερού. Το νερό ως συστατικό του σύμπαντος, του πλανήτη, της ζωής. Ως θεματοφύλακας πολιτισμού και μνήμης. Το νερό ως στοιχείο θανάτου και ως τάφος.
Οι ινδιάνοι Kawescar ζούσαν και πέθαιναν πάνω σε πιρόγες. Ελάχιστα πατούσαν την παγωμένη γη της Παταγονίας. Η Gabriela, από τους τελευταίους εν ζωή θεματοφύλακες του πολιτισμού των Kawescar, δηλώνει ότι οι λέξεις “θεός” και “αστυνομία” δεν υπάρχουν στη γλώσσα τους. Η μορφή του «χρονοταξιδευτή» Jemmy Button υπενθυμίζει την αλλοτριωτική παρέμβαση του «δυτικού πολιτισμού» στις ζωές αθώων ιθαγενών. Στο πρόσωπο του Άγγλου καπετάνιου Robert FitzRoy συμπυκνώνεται η βάναυση, ανίερη φυσιογνωμία των πολιτισμένων βαρβάρων της Ευρώπης. Ο αφανισμός των ιθαγενών της Χιλής και οι πολιτικές δολοφονίες αργότερα του Πινοσέτ θυμίζουν εγκλήματα που συνέβησαν και συμβαίνουν ακόμα ανά τον κόσμο. Λίγο πριν τους τίτλους τέλους, η αποκάλυψη συνταράζει.
«Το σινεμά δεν είναι ανάλυση, είναι αναταραχή του μυαλού», δήλωσε κάποτε ο Γερμανός σκηνοθέτης Βέρνερ Χέρτζογκ. Και το μόλις 82 λεπτών ντοκιμαντέρ του Χιλιανού Patricio Guzmán καταφέρνει να αναταράξει το μυαλό πολλών καθησυχασμένων ή ανυποψίαστων του σήμερα. Ένα κινηματογραφικό εγχείρημα με ενδιαφέρουσα μουσική επένδυση των Miranda y Tobar και Hughes Maréchal και υπέροχη φωτογραφία του Katell Djian που αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές του παρελθόντος τις οποίες οι επίσημες ιστορικές καταγραφές αρνούνται πεισματικά να προβάλουν. Αναζητήστε το.
