Ο Μπέκετ, η λύτρωση από την αιώνια αναμονή και ο ερωτισμός στην τέχνη σε ένα πεζούλι του Θεσσαλικού Θεάτρου ένα δροσερό απόγευμα Σεπτεμβρίου.
Βλέποντας την παράσταση ένιωσα μια
ιδιαίτερη τρυφερότητα ανάμεσα στον Βλαδίμηρο και τον Εστραγκόν. Και με ένα
τρόπο αισθάνθηκα πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι, τελικά, η λύτρωση στην αιώνια
αναμονή.
Υπάρχει
αυτό το ζευγάρι. Είναι δύο άνθρωποι οι
οποίοι είναι μαζί και συντροφεύουν ο ένας τον άλλον. Θα μπορούσαν και να μην
ταιριάζουν αυτοί οι άνθρωποι αν ήταν αλλού. Όμως, εδώ, είναι δύο άνθρωποι οι
οποίοι είναι δύο κλόουν, δυο παράλυτοι κλόουν. Είναι έξω από το πεδίο τους, δεν
είναι στο τσίρκο, εκεί που έχουν τα εργαλεία τους. Αυτό ,λοιπόν, που είναι πολύ
συγκινητικό είναι ακριβώς αυτή η μοιρασιά.
Είναι όμως λύτρωση;
Είναι
μία οπτική. Γιατί η ζωή ,δεν ξέρουμε, αν έχει κάποιο νόημα. Ανάλογα από ποια
μεριά στεκόμαστε το βλέπουμε. Εγώ έχω την αίσθηση ότι το έργο αυτό είναι
αισιόδοξο και κινούμαι προς αυτή την κατεύθυνση. Όλο αυτό το μάταιο πράγμα της ζωής,
το αέναο πήγαινε έλα μέσα στο οποίο οι άνθρωποι γεννιούνται, αγαπιούνται,
μισιούνται, γεννάνε παιδιά, πεθαίνουν, και ξανά απ’ την αρχή, προσπαθώ να το
βλέπω με μια αισιόδοξη ματιά. Ο Μπέκετ είχε πει ότι αυτό το έργο πρέπει να ανεβαίνει
είτε από ηλικιωμένους άντρες είτε από κλόουν. Οπότε εμείς κινούμαστε
παραδοσιακά και χρησιμοποιούμε τους κλόουν που είναι ένα πλάσμα χωρίς χρόνο και
χωρίς ηλικία. Ένας κλόουν μπορεί να είναι 20 ή και 70 χρονών. Ένας κλόουν έχει
τη μύτη του, είναι η μάσκα του.
Τι είναι το ωραίο στην τέχνη; Είναι
αυτοσκοπός;
Η
αισθητική του πράγματος, ορίζεται ως ωραίο σε ό,τι αφορά ένα αποτέλεσμα. Και η
αισθητική ορίζεται από τους ανθρώπους που το φτιάχνουν. Τώρα, αν εννοείς τι
σημαίνει ωραίο μέσα στην ψυχή, εγώ δεν πιστεύω σε λέξεις που έχουν να κάνουν με
τελειότητα. Το ωραίο είναι γεμάτο ατέλειες. Το ωραίο το συναντάω εκεί που βλέπω
ατέλειες και λάθη. Και στο «Περιμένοντας τον Γκοντό» αυτοί οι χαρακτήρες έχουν
αδυναμίες και υπάρχουν πράγματα που τους πηγαίνουν στραβά και μετά ξεφεύγουν. Αυτό
είναι ωραίο γιατί είναι αληθινό. Όπως ορίζω σκηνικά την αλήθεια θέλω να φωτίσω
τέτοια πράγματα.
Είναι η τέχνη πάντα «πολιτική»;
Ναι,
κάνει πολιτική έτσι κι αλλιώς. Δεν χρειάζεται να μιλάει πολιτικά. Να είναι ένα
στρατευμένο θέατρο. Ανάλογα με τη θεματική και πάλι ένα πολιτικό θέατρο είναι.
Μπορεί να μιλάει για πράγματα στην κοινωνία ή για το πώς νιώθει ένας άνθρωπος.
Αυτό πάλι είναι βαθιά πολιτικό. Ακόμα και το να μιλάμε για το πώς γεννιόμαστε,
πεθαίνουμε κι αυτό είναι μια πολιτική. Σε ό,τι αφορά το λόγο και το κείμενο ο
Μπέκετ έχει κάνει σπουδαία πράγματα. Γράφει σε μια γλώσσα που δεν ήταν η
μητρική του, παίζει με τον εαυτό του. Προσπαθεί να χρησιμοποιήσει πολλούς
διαφορετικούς ανθρώπους, ανθρώπους του δρόμου που τους βάζει να μιλάνε σαν
ποιητές. Αυτό που κάνει είναι από μόνο του ποίηση. Και η ποίηση έχει αυτή την
ομορφιά. Ότι μπορεί να εμπεριέχει μέσα της τα πάντα. Και η δεξιοτεχνία του κάθε
ποιητή έχει να κάνει με το πώς διαχειρίζεται αυτός τα εργαλεία του σε σχέση με
τη γλώσσα και από το ένστικτο του και το πώς αφήνεται σε αυτό. Είναι μια
διαδρομή πολύ εσωτερική που σε κάποιους είναι πολύ έμφυτο. Το ότι μεταφράζουν
όλα τα πράγματα και τα βάζουν σε μια γλώσσα που δεν είναι ο άμεσος λόγος.
Παίζουν με κάποια εργαλεία της γλώσσας και δημιουργούν ένα πεδίο φοβερό γι’
αυτόν που το διαβάζει. Να ταξιδέψει και να δει τα πράγματα από μια άλλη πλευρά,
από δίπλα.
Πρέπει μέσα σου να σε καίει κάτι για
να δημιουργήσεις;
Ο
καθένας το ορίζει διαφορετικά. Άλλος το νιώθει σαν μια φλόγα που καίει, άλλος
σαν μια ανησυχία, άλλος σαν μια εγκεφαλική διαδικασία στην οποία βρίσκεται και
μέσα στην οποία λειτουργεί. Ο τρόπος που γίνεται βίωμα είναι πολύ προσωπικός. Ο
τρόπος, δηλαδή, με τον οποίο το αισθάνεται ένας καλλιτέχνης και αποφασίζει να
πει τη λέξη καίγομαι ανησυχώ ή σκέφτομαι. Για μένα, εγώ, το αισθάνομαι σαν
φλόγα. Είναι πολύ οργανικό πράγμα το θέατρο. Φαντάζομαι ότι κι ένας ποιητής
όταν γράφει καίγεται με τον ίδιο τρόπο. Το σώμα εκκρίνει ουσίες στις οποίες
ανταποκρίνεται το πνεύμα και η σκέψη του. Είναι πολύ οργανική διαδικασία.
Είναι η τέχνη μια μορφή ερωτισμού;
Διοχετεύεις έρωτα για να δημιουργήσεις;
Είναι
ένας έρωτας. Και μεγάλος. Δε γίνεται να μην αισθάνεσαι αυτό το πράγμα το οποίο
είναι πολύ δυνατό. Ο έρωτας έχει πολλές μορφές. Δεν είναι μόνο σαρκικός, είναι
και μέσα από την τέχνη, από την ποίηση, από το σώμα το οποίο εργάζεται σκληρά
στο θέατρο. Εμείς που εξασκούμε το σώμα μας πολύ για να ανέβουμε πάνω στη
σκηνή, εκκρίνει το σώμα μας ουσίες για να μπορέσει να έτοιμο για κάτι πολύ
συγκεκριμένο. Αυτό είναι μία πράξη ερωτική. Η διαδικασία όταν είναι πάρα πολύ
δημιουργική είναι και ένας πάρα πολύ μεγάλος έρωτας. Ο έρωτας δεν έχει πάντα
σάρκα, δύο άνθρωποι που συναντιούνται, ερωτεύονται, μένουν μαζί. Έχει πάρα
πολλές μορφές που κι εγώ δεν μπορώ να φανταστώ. Είναι μια περιοχή ανοιχτή προς
τη ζωή. Τα μεγάλα θέματα είναι η γέννηση, ο έρωτάς, ο θάνατος, ο πόλεμος.
Είναι η επαρχία γόνιμο έδαφος για
μεγαλύτερη καλλιτεχνική ελευθερία;
Όταν είσαι κοντά στη φύση
και όταν ο χρόνος και ο ρυθμός ορίζεται από την πόλη στην οποία ζεις και
αναπνέεις, δημιουργείς με αυτό το ρυθμό που σου επιβάλλει. Σε μικρότερες πόλεις
σου δίνεται ένα έδαφος να κλειστείς, να εργαστείς. Δεν έχεις ,αν θες, την
αγωνία της αγοράς. Δεν έχεις την ταχύτητα, η οποία στις σύγχρονες πόλεις είναι
βάρβαρη. Δεν έχει σχέση με το φυσικό ρυθμό που έχει το ανθρώπινο ον. Αν θέλουμε
να πούμε ότι εξερευνούμε το χρόνο θα ήταν ενδιαφέρον να μιλήσουμε με έναν
άνθρωπο που μένει σε ένα βουνό, να μας πει πως βλέπει το χρόνο, πως ορίζει το
χρόνο. Έτσι, λοιπόν, σε πόλεις που είναι σαν τη Λάρισα που έχει ιστορία και
παράδοση στο θέατρο, ανθρώπους που αγαπάνε και στηρίζουν την τέχνη, αλλά και
μία ποιότητα χρόνου, αυτό είναι υπέροχο για να δημιουργηθούν εστίες που να
παράγουν κάτι πάρα πολύ όμορφο και για να ψάξουν πράγματα. Ακόμα και στις
πόλεις εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν
ταξιδέψει και στο εξωτερικό και βρίσκονται εκεί. Στην τελική οι συναντήσεις δεν
ξέρεις που θα έρθουνε. Εμείς όταν
δημιουργήσαμε το «Χώρο» στη Θεσσαλονίκη βρεθήκαμε. Και οι περισσότεροι από μας
ήταν από τη Βόρειο Ελλάδα. Και τώρα είμαστε τρεις Δραμινοί εδώ. Κι εμείς ως
διαδρομή, ξεκινήσαμε με μία πολύ μεγάλη αγάπη για το θέατρο χωρίς τη γαλούχιση
της μεγάλης
