Όχι, δεν πρόκειται για μία αριστουργηματική τουρκική ταινία, ούτε για κάτι εξεζητημένο που απαιτεί περίπλοκες θεωρητικές γνώσεις για να αντιληφθείς όσα έχει να σου προφέρει. Μπορεί η “Χειμερία Νάρκη” να είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια ταινία που κέρδισε ποτέ Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, μπορεί το σενάριό της να έφτανε τις 285 σελίδες, μπορεί να σάρωσε διεθνή βραβεία και κριτικές, παραμένει ωστόσο αναμφισβήτητα ένα πολυεπίπεδο ψυχογράφημα που αφορά σχεδόν τον καθένα μας.
Ο Αϊντίν (Haluk Bilginer), ένας εγωκεντρικός εν αποστρατεία ηθοποιός, συζεί με την κατά πολύ μικρότερή του Νιχάλ (Melisa Sözen) στο λαξευτό ιδιόκτητο ξενοδοχείο του στα υψίπεδα της Καππαδοκίας, συντάσσοντας άρθρα για μια εφημερίδα της Ανατολίας. Κοντά του και η προσφάτως χωρισμένη αδερφή του Νετζλά (Demet Akbag), η οποία αποτελεί χαρακτήρα-κλειδί στην εξέλιξη της ιστορίας. Οι ήρωες καταφέρνουν να αγγίξουν λεπτομέρειες μιας καλομελετημένης καθημερινότητας, όπου δύσκολα ο θεατής να μην ταυτιστεί με τα πάθη τους ή να μη χαμογελάσει με ευτράπελα που προκύπτουν εντελώς φυσικά, σπάζοντας κάπως τη μονοτονία της μοναξιάς.
Ολόκληρη η ιστορία βασίζεται αποκλειστικά στους διαλόγους και στα εύθραυστα χαρακτηριστικά των προσώπων που ραγίζουν ή κομματιάζονται ανάλογα με τις σκηνοθετικές απαιτήσεις. Προσπερνώντας, μάλιστα, την κοινοτοπία κάποιων διαλόγων ή το γκροτέσκο ορισμένων χαρακτήρων, η “Χειμερία Νάρκη” κατορθώνει να σκιαγραφήσει τα αδιέξοδα των σχέσεων, την αιώνια πάλη των τάξεων και τη μοναχική πορεία του ανθρώπου στον χρόνο.
Πώς μια πέτρα στο παράθυρο ενός αυτοκινήτου μπορεί να πυροδοτήσει σειρά αντιδράσεων, ξεσκεπάζοντας τη ζωή και τον ψυχισμό των ηρώων; Χειμερινό σκηνικό, χωματόδρομοι, λάσπη και απέραντες χιονισμένες εκτάσεις συνομιλούν με απωθημένα, ανολοκλήρωτες φυγές και σωτήριες αυταπάτες. Το νεκρό σκυλί δίπλα από τις ράγες του τραίνου, το βίαιο τιθάσευμα του αλόγου στα παγωμένα νερά του ποταμού ή το ξεψυχισμένο κουφάρι του λαγού από σκάγια δίκαννου στην παγωμένη τούνδρα, είναι κάποιες μόνο από τις αλληγορικές συσχετίσεις του σκηνοθέτη με τη ζωή των ηρώων.
Εν τέλει, η “Χειμερία Νάρκη” είναι ένα δράμα με βαθιές κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις που εξυψώνεται από την προσεγμένη σκηνοθεσία του Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, την άρτια φωτογραφία, το αξιόλογο κάστινγκ, τη σιωπηρή μουσική και τους πανέμορφους ασβεστολιθικούς λόφους της Καππαδοκίας. Κάποιες σκηνές μάλιστα νιώθεις να αποτελούν θέα παραθύρου που την απολαμβάνεις κάνοντας τσιγάρο. Ίσως πάλι, αξίζει ν’ απολαύσει κανείς την τρίωρη και κάτι αυτή ταινία μόνο και μόνο για τον εκτενή διάλογο του Αϊντίν με την αδερφή του. Η ειλικρίνεια, το βάθος και η ωμότητα των λόγων τους δεν μπορούν παρά να εγείρουν τις πιο αβάσταχτες αμηχανίες σου.
