Tο φετινό Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης φιλοξένησε την Ιρανοσουηδή ποιήτρια Athena Farrokhzad.
Μετάφραση: Αντώνης Μπογαδάκης
Αthena Farrokhzad: UR Åsnans År (από την ποιητική συλλογή της Ατένα Φαρροκχζάντ Η Χρονιά του Γαϊδάρου)
σελίδα 7
Σκέψου ότι κάτι τόσο επονείδιστο μπορεί να εκχυθεί στην πορσελάνη
λέω της κόρης μου στο παλιατζίδικο
Ρίχνει τη ματιά της πάνω στο μεταχειρισμένο παζλ
βλέπει το ξεφλουδισμένο στις άκρες υποζύγιο
με το σκονισμένο γκρίζο δέρμα και το περιφρονημένο ύφος
που ανακάλυψα ανάμεσα στα κατσαρολικά
Στα περσικά, της εξηγώ, υπάρχουν δύο λέξεις για το γαϊδούρι
που και οι δύο είναι προσβλητικές
και μια τρίτη επίσης, το μάτι του γαϊδουριού,
όμως αυτή σημαίνει κουνέλι
Παίρνω στο σπίτι το γαϊδούρι και το τοποθετώ πάνω στην ηλεκτρική κουζίνα
γεμίζω τα καλαθάκια του με κουρκουμά και κανέλλα
Η κόρη μου μπήγει μια οδοντογλυφίδα στο στόμα του
έτσι που το σανό να κρέμεται κι από τις δυο πλευρές
Κι εγώ σφραγίζω τα αυτιά του φίλου μου
Τώρα είμαστε εσύ κι εγώ, βλοσυρό πλασματάκι
σελίδα 8
Ο καιρός δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο πια
ούτε ήλιος ούτε αέρας ούτε χιόνι ούτε βροχή
μόνο ένας αμελητέος ουρανός
Μην είσαι ανόητη, αντιτείνει η κόρη μου
ο άνεμος υπάρχει ακόμα κι όταν δεν τον βλέπεις
Τσιγαρίζω το σκόρδο στο κραμβέλαιο
για την μελιτζανοσαλάτα από την Κασπία θάλασσα
Ο κουρκουμάς κηλιδώνει το μωσαϊκό
Η κόρη μου φέρνει τους μαρκαδόρους της και λέει:
Τα βάφουμε όλα κίτρινα
σελίδα 9
Στο παρελθόν διακοσμούσαν τα τραπέζια στο παλάτι
με φιγουρίνια που απεικόνιζαν πολιτικά γεγονότα
για να προσφέρουν στους συνδαιτύμονες των επίσημων δείπνων θέματα συζήτησης
Εμείς φέρνουμε τις πορσελάνινες μινιατούρες των εαυτών μας
με σκόπο να τραβήξουμε την προσοχή από και προς εμάς τους ίδιους
Γινόμαστε το δέλεαρ σε όποια εξουσία
μας θέλει όμηρο της
Σκύβουμε το κεφάλι μεταξύ
δυο απεχθών πυρών
σελίδα 10
Ω προλετάριε του ζωϊκού βασιλείου
πόσες φορές κουβάλησες το ίδιο σου το βάρος
την κάθε υπεραξία που δημιούργησες
και τον κάθε εμπαιγμό που έλαβες ως αντάλλαγμα
Όταν το μαστίγιο δεν πλαταγίζει προτάσσεται το καρότο
σαν ένα ανέφικτο έπαθλο
ποτέ σου δεν θα γίνεις ισάξιος του αλόγου
Οποία μοίρα για ένα ζώο
Δώς μου τώρα να κρατώ τα καλάθια σου
σελίδα 20
Σ’ ένα πάρκο στην Γκάζα στέκεται ένα κτηνοτρόφος
Τα παιδιά λατρεύουν να μας επισκέπτονται, λέει
δεν υπάρχει καμία άλλη διέξοδος εδώ
Όλα είναι ακριβά εξαιτίας της πολιορκίας
δανειστήκαμε τα χρήματα από τους συγγενείς και τους φίλους
φέραμε λαθραία ζώα από την Αίγυπτο μέσα από τις υπόγειες σήραγγες
Κατά την διάρκεια του πολέμου, διηγείται, σκοτώθηκε πολύ κόσμος
Από πάνω μας πετούσαν τα αεροπλάνα, δεν μπορούσαμε να ταΐσουμε τα ζώα
Όταν επιτέλους επιστρέψαμε τα βρήκαμε νεκρά, παγώνια, μαϊμούδες και τίγρεις
τα περισσότερα νεκρά από την πείνα, κάποια τα είχαν πυροβολήσει
Ο κτηνοτρόφος χαϊδεύει την γενειάδα του
Οι ζέβρες, εξηγεί, κοστίζουν ακριβά και είναι δύσκολο να τις περάσεις από τις σήραγγες
Κι έτσι αγοράσαμε δύο λευκά γαϊδούρια που τα βάψαμε
με βαφή μαλλιών και κολλητική ταινία
Κάθε μήνα έπρεπε να διορθώνουμε τις ρίγες
ήταν όμως φτηνό και ο κόσμος το δέχτηκε
και σε αντίθεση με τις αληθινές ζέβρες τα παιδιά μπορούσαν να καβαλικεύσουν
Ένας οργανισμός των Αγίων Τόπων υπό το όνομα Καταφύγιο για τα Γαϊδούρια
μας κατήγγειλε για κακομεταχείριση ζώων, εγώ όμως τους διαβεβαίωσα
ότι οι ζέβρες μας γλυτώνουν τα επαχθή βάρη
που τα υποζύγια πρέπει να υπομένουν
σελίδα 29
Ο Θεός είπε στο Νώε: Θα εξαλείψω τους ανθρώπους
γιατί έχουν γεμίσει τη γη με βία
Θα καταστρέψω και τη γη και αυτούς
μα με σένα επιθυμώ να συνάψω μια συμφωνία
Από όλα τα ζωντανά θα φέρεις στην κιβωτό από ένα ζευγάρι
που όλα μαζί θα επιβιώσουν με σένα
Κι ο Νώε έφερε τα ζώα στην κιβωτό
όμως όταν ήρθε η σειρά των γαϊδουριών το θηλυκό αντέδρασε έντονα
Μα αν είναι δυνατόν, μούγκρισε, τι ανόητη συμφωνία είναι αυτή
Περιμένω τόσο καιρό τον κατακλυσμό
έχω προσευχηθεί στον Θεό να κάνει εκκαθάριση στη γη
Πάρε μαζί σου τούτον τον ανόητο
που θεωρεί τον εαυτό του επιβήτορα
Εφόσον έχεις μια φοράδα ανάμεσα στο πλήρωμα
Επίτρεψε της να ζευγαρώσει με αυτόν και να φέρει στον κόσμο τον καρπό του
για να τελειώσει επιτέλους αυτή η παρωδία μια για πάντα
Το είδος μου έτσι θα γλιτώσει την επίγεια ζωή
σελίδα 74
Θα έδινα τα εναπομείναντα αυγά μου
για να περιπλανηθώ τώρα στην Κασπία Θάλασσα
Να αφήσω την παραλία που γυναίκες στις ξαπλώστρες σπάνε τον σπόρο ανάμεσα στα δόντια τους
να κολυμπήσω μέχρι τα νούφαρα, με τις εξέδρες πετρελαίου απέναντι στον ορίζοντα
Και ακριβώς την στιγμή που θα έχω αποφασίσει να βυθίσω το κεφάλι μου μέσα στο νερό
θα με προσπεράσουν με την βενζινάκατο τα αδέρφια μου φωνάζοντας
Τι λέει κοχυλάκι, δεν σκέφτεσαι βέβαια να κάνεις καμιά ανοησία
Άμαθο ακόμη πουλαράκι, τα ‘χασες λοιπόν μόλις σου γυρίσαμε την πλάτη
έλα, πιάσε το σκοινί κι ανέβα στο σκάφος
θα ψαρέψουμε μια μουρούνα και θα καπνίσουμε το χαβιάρι της
Olagh bazi dar nayar, η ζωή είναι μικρή
τελειώνει σε μια στιγμή κι ούτε που το παίρνεις χαμπάρι
σελίδα 75
Δεν είχα ύπνο απόψε, λέω στον αγαπημένο μου
καθόδον προς την λίμνη με την κόρη μας
Μόλις έκλεισα τα μάτια μου είδα γαϊδούρια που γκάριζαν τριγύρω
σε μαζικούς τάφους γεμάτους με διαμελισμένα σώματα
Ονειρεύτηκα μια εικονική εκτέλεση που έλαβε χώρα
μέχρι που δεν ξανάγινε άλλη καμιά
Είδα το κρεμασμένο σώμα
να πέφτει κάτω σαν τσεκούρι
το υπέρτατο μαρτύριο ολοκληρωμένο
Από πίσω μου πάνω στο ποδήλατό της η κόρη μου μου γνέφει
Κοίτα, μου φώναζει, τώρα εξαφανίζω μαγικά το δάχτυλό μου
και τώρα το ξαναεμφανίζω
σελίδα 85
Αδερφέ μου, γιατί σαπίζουν μόνο τα πτώματα
Θέλω να γίνω ένα με την γη που περιηγηθήκατε
Γιατί πρέπει να βρίσκομαι σ’ ένα όριο τόσο αυθαίρετο
Τόσο αποκρουστικό να έχει οποιαδήποτε μορφή
ώστε να είναι κάτι
σελίδα 89
Να ξαναδώ θέλω τον γενέθλιο τόπο μου
όσο ακόμα ζουν αυτοί που ήταν παρόντες στην γέννηση μου
γιατί όταν όλοι αυτοί ταφούν δεν θα είναι πια δικός μου για να τον ξαναδώ
σελίδα 109
Πίστευα πως τα παιδιά θα μ’ έδεναν με τον κόσμο
όμως είναι τα χέρια που είναι δεμένα
τα υπόλοιπα πετιούνται μέσα σ’ έναν άρρωστο καταρράκτη
Ζούληξα το δάχτυλο του πιο μικρού και το μεγαλύτερο δεν είχε φαΐ για το δείπνο
κι ο μόνος ορίζοντας που βλέπουν είναι το σαρακοφαγωμένο μου σώμα που ξεβράζεται στην στεριά
Κι από τα όρια που τράβηξα και περιφρούρησα ούτε ένα δεν ήταν καλότυχο
Μια τέτοια μάνα δεν αποτελεί καλή βάση για να ευημερήσει ένα παιδί
Χρειάζομαι μια γιαγιά να της τηλεφωνήσω για την συνταγή, έναν αδερφό
που θα ανάψει την ψησταριά, έναν αδερφό που ξέρει πως ηχεί το καρπούζι
Κοίτα καλά το έδαφος, με παρηγορεί ο αγαπημένος μου
Κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να καταφέρει ένα κορμί
Η Athena Farrokhzad (γεννηθείσα το 1983 στην Τεχεράνη) είναι Σουηδή ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας, μεταφράστρια και κριτικός. Έχει γράψει τέσσερα ποιητικά βιβλία, μεταφρασμένα σε είκοσι γλώσσες. Στα ελληνικά οι Αντίποδες κυκλοφόρησαν το ΛΕΥΚΟΣΕΛΕΥΚΟ το 2016, σε μετάφραση του Αντώνη Μπογαδάκη. Η Farrokhzad διηύθυνε το πρόγραμμα δημιουργικής γραφής στο Biskops-Arnö και τώρα είναι η επικεφαλής στο λογοτεχνικό τμήμα του Σπιτιού του Πολιτισμού στη Στοκχόλμη. Έχει μεταφράσει ποιητές όπως οι Adrienne Rich, Audre Lorde, Juliana Spahr και Natalie Diaz στα σουηδικά.
