Η ζωή των Ελλήνων στο εξωτερικό, Μέρος Πέμπτο
Στο πέμπτο μέρος του αφιερώματος μας για τη ζωή των Ελλήνων στο εξωτερικό επιλέξαμε ποιήματα των: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, Αργύρης Αγγελή, Μαρία Ρέστα, Μαριάννα Πλιάκου, Πέννυ Μηλιά, Κώστας Μαντζάκος.
Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
QUALITY CUSTOM FURNITURE
[Λονδίνο, 2005. Για τον πατέρα μου]
Σε είδα σήμερα να γλιστράς
ανάμεσα στα εργοστάσια στο Dagenham
στις βιομηχανίες ξύλου και στις βυρσοδεψίες
δίπλα απ’ τα λευκά φορτηγάκια
και τα κόκκινα, παρκαρισμένα αυτοκίνητα.
Σ’ είδα ν’ ανοίγεις την πόρτα του χαμηλού εργοστασίου επίπλων
Smith & Son, Quality Custom Furniture.
Φορούσες το τουίντ σακάκι σου
και τη μάλλινη, ολόισια, μπορντό γραβάτα.
Καλοχτενισμένος, υγιής, νέος.
Μπήκες μέσα με την καρδιά στο στόμα
σ’ ένα αχανές υπόστεγο γεμάτο τραπέζια, πάγκους
και καρέκλες από μέταλλο και ξύλο.
Χάιδεψες τις επιφάνειες και μύρισες τα πριονίδια.
Χαμογέλασαν τα νεανικά σου μάτια
Είν’ έτοιμα; ρώτησες.
Ναι.
Και η καρδιά σου σκίρτησε περήφανα
μπροστά στη θέα των πρώτων σου τέκνων.
Είδα το μέλλον να χαμογελά στα μάτια σου.
Άνοιξες την πόρτα και βγήκες σ’ ένα αεράκι φρέσκο
με όλη τη ζωή μπροστά σου
και τον ήχο απο την καντίνα με τα χοτ ντογκ ν’ αρωματίζει το μεσημέρι.
Σικάγο, 1959.
[από τη συλλογή Λονδίνο-Ιστανμπούλ, εκδ.Πόλις, 2009]
=======
Κι ο ουρανός ατέλειωτος
Πατέρα, σου γράφω από το τραίνο που πάει απ’ το Παρίσι στο αεροδρόμιο.
Είναι η ώρα 8 το βράδυ, η μπλε ώρα
η ώρα που όλα ησυχάζουν κι επιστρέφουν
η ώρα που αλλού όλα ξυπνούν.
Όχι, δε γίνεται να φύγεις τώρα· είναι μεγάλη η αναστάτωση.
Και το Σαββατοκύριακο πώς θα πάω στη δουλειά
που χρειάζομαι χρήματα
και οι φίλοι που έρχονται απ’ το εξωτερικό
πώς θα τους φιλοξενήσω;
Τα σκέφτομαι αυτά στο τραίνο που πηγαίνει στο αεροδρόμιο
μέσα από τα προάστια. Ντρανσύ, Λε Μπλαν Μεσνίλ,
Σεβράν Μποντότ. Κι είναι γεμάτο μετανάστες που γυρίζουν
απ’ τις δουλειές έτσι όπως γύριζες κάποτε κι εσύ
με τραίνο στο Σικάγο, μ’ ένα σακάκι και φθαρμένα
μοκασίνια και λίγα δολάρια μοναχά στην τσέπη,
όταν όλη η ζωή ήταν μπροστά σου ακόμα
κι ο ήλιος έδυε κι έφλεγε τα όνειρά σου.
Μια νέα αρχή βράζει και κρύβεται στο τέλος της ημέρας
κι ο ουρανός ατέλειωτος,
Αγόρι μου.
Στον πατέρα μου,
που έφυγε από τη ζωή στις 9 το βράδυ ώρα Ελλάδος, στις 24/09/2013,στο νοσοκομείο Σωτηρία.
Έμαθα τα νέα καθώς περίμενα στη θύρα αναχώρησης της πτήσης προς Αθήνα.
[από τη συλλογή Η επιστροφή των νεκρών, εκδ.Πόλις, 2017]
Η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979. Είναι ποιήτρια και μεταφράστρια. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2018. Η ποίησή της, συχνά πολιτική και ερωτική, συνδυάζει το προσωπικό βίωμα με το ιστορικό αφήγημα και έχει μεταφραστεί και δημοσιευθεί σε 7 γλώσσες. Eίναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στα Μήντια και την Επικοινωνία από το πανεπιστήμιο του Bournemouth, με ειδίκευση στο διαδικτυακό διαδραστικό ντοκιμαντέρ (i–doc) και τη σχέση του με την ιστορική αφήγηση και το συλλογικό τραύμα . Εργάζεται ως μεταφράστρια νορβηγικής λογοτεχνίας από το 2006 και αρθρογραφεί για ελληνικά και νορβηγικά ΜΜΕ.
***
Αργύρης Αγγελή
Διλλήματα
Μια Σελήνη μισή
θα κάλυπτε τα πρόσωπα
με σκοτάδι που βρωμάει μπύρα;
Καθώς τα μέλη μας συγκρούονται
βιαστικά σε κανά στενό πίσω απ΄το Heaven.
Ή ένας Ήλιος δειλός
θα κρυβόταν πίσω απ’ το μπετονένιο ταβάνι
που ’χουν εδώ για ουρανό;
Nα κρυφακούει τη συζήτηση για λευκά ειδώλια
σε θάλασσες πνιγμένα.
Καθώς τα βήματα μας καθρεφτίζονται
στα σάπια νερά του ποταμού του ξένου.
Στην τελική το ερώτημα είναι άλλο:
Ποια Σελήνη ή ποιος Ήλιος θα μείνει εδώ;
Το κρεβάτι είναι ακόμα μονό και τα νερά ακόμα ξένα μοιάζουν.
=========
Ασφάλεια κατοικίας
«Σπίτι μπορεί να είναι και ένα άτομο», διάβασα.
Πολύ βαριά τα στατικά φορτία, έμαθα.
Πρέπει να συνυπολογιστούν και οι δυνάμεις σεισμού, καιρικών συνθηκών…
Εθελοντικά θα σφαχτεί στα πέδιλα;
Και τι δικαιολογητικά να ζητήσει το ασφαλιστικό γραφείο;
Η αγάπη είναι παράμετρος ασταθής και με πολύ ψηλά επιτόκια.
Ο Αργύρης Αγγελή είναι Κύπριος εικαστικός, αρχιτέκτονας, και πανεπιστημιακός. Η δουλειά του αποτελεί αμάλγαμα καλών τεχνών, περφόρμανς, σχεδιασμού του χώρου, ενδυματολογίας, κειμένου και γραφιστικής, με έργα που πραγματεύονται τα ζητήματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, της πολλαπλότητας ανθρωπίνων σχέσεων και ταυτοτήτων. Έχει διατελέσει καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας GesamtAtelier και έχει παρουσιάσει δουλειά του σε Ευρώπη και ΗΠΑ σε οργανισμούς όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Architekturzentrum Wien, Larnaca Biennale και Center on Halsted (Σικάγο), μεταξύ άλλων. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, της School of the Art Institute of Chicago και της Architectural Association School of Architecture όπου και εργάζεται ως Course Master στο πρόγραμμα MA/MFA in Spatial Performance and Design του AAIS. Διδάσκει επίσης σε προγράμματα εσωτερικής διακόσμησης και αρχιτεκτονικής στον ΑΚΤΟ Art & Design College.
***
Μαρία Ρέστα
Κάθε νέο ποίημα είναι το καλύτερο που έχω γράψει ή το χειρότερο
Πάντως όλα λένε το ίδιο
Στο αεροδρόμιο Μακεδονία ένα μηχάνημα επιθεωρεί πλέον το εισιτήριό σου
Πάει κι αυτή η δουλειά
Τα σάρωσε όλα η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση
Μόνο τη δική μου άφησε στην ησυχία της
Να πρέπει ακόμη
Να αφήνω την Ελλάδα από όλα της τα αεροδρόμια με τα κλάματα
Να πρέπει ακόμη
Να προσποιούμαι πως με νοιάζει όταν μου λένε οι άνθρωποι το ένα πρόβλημα τους και το άλλο
Να
Πρέπει
Ακόμη
Να μετρώ ένσημα, άσημα, και συντάξιμα χρόνια
Χτυπάω στον ανιχνευτή μετάλλων κι είναι, λέει, τα παπούτσια μου
Μου δίνουν μια λεκάνη που δεν τη λεν λεκάνη μα δίσκο ασφαλείας
Θυμάμαι έναν τρομοκρατημένο Πακιστανό στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης
Να βάζει στη λεκάνη αντί μπουγάδα το δυο μηνών μωρό του
Μα παντού πια βάζουμε βόμβες οι μετανάστες
Ακόμα και στα βρέφη μας
Βάζω τα μπίρκενστοκ στο δίσκο νά ‘ναι ασφαλή
Τουλάχιστον στην Ελλάδα δίνουν ποδονάρια
Έχουμε πολιτισμό εμείς εδώ, αρχαία μάρμαρα, δημοκρατία κι ολυμπιακούς αγώνες
Προσπερνώ μια κυρία με τη βαλίτσα της από γνωστό οίκο μόδας
Κι εύχομαι αλήθεια να μην είναι γνήσια
Ή, έστω, να μη δούλεψε ποτέ της η κυρία
Πεινάω επίτηδες γιατί έχει δωρεάν φαγητό και δε θα ησυχάσω
Αν δε φάω αυτή την απαίσια τυρόπιτα που δε θυμίζει σε τίποτα εκείνη του κυλικείου
Μα θυμίζει κάθε απομίμηση Louis Vuitton, καλλιτέχνη κι ελληνικού αγάλματος
Που βλέπω από το παγκάκι μου στην Promenade des Anglais μονολογώντας
Κάνε, θέ μου, να μυρίσει εδώ πέρα λίγος Θερμαϊκός
Η Μαρία Ρέστα γεννήθηκε στην Ξάνθη την πρώτη Απριλίου του 1991. Σπούδασε
Ιατρική στη Θεσσαλονίκη κι έπειτα Μοριακή Βιολογία και Γενετική στην Αλεξανδρούπολη. Έγινε παιδίατρη κι έφυγε στη Γαλλία για να εξειδικευτεί στην παιδιατρική ενδοκρινολογία. Βρήκε το Παρίσι δυσβάσταχτο, κι έτσι τώρα ζει στη Νίκαια, που της θυμίζει κάπως τη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει την πρώτη της ποιητική συλλογή με το όνομα Πεσάχ με τη Θράκα.
***
Μαριάννα Πλιάκου
STUFFEDPEPPERS
Η μάνα έφυγε Πέμπτη απόγευμα.
Εκείνο το πρωί είχε κάνει γεμιστά.
Το μεσημέρι
τα έβαλε στο ψυγείο,
σε ένα πλαστικό πράσινο μπολ.
Δεν είχαμε φάει,
όταν
έγινε ό,τι έγινε.
Οι πιπεριές ξέμειναν.
Από τότε δεν τα ‘χω ξαναφάει.
Ούτε και τα μαγείρεψα.
Με ρωτούν εδώ,
ποιο είναι το πιο νόστιμο
φαγητό που έχετε;
Τους απαντώ,
τα γεμιστά.
=====
ΚΡΑΝΟ & CIDER
Η μάνα έφτιαχνε
λικέρ κράνο κάθε χρόνο.
Γέμιζε δίλιτρα μπουκάλια με
τους καρπούς, τη ζάχαρη
και το κονιάκ,
και τα άφηνε βδομάδες στο μπαλκόνι,
μέχρι να είναι έτοιμος
ο γλυκός χυμός.
Εδώ φτιάχνουν μηλίτη.
Από τα χρόνια των Τυδώρ
κρατά η παράδοση
και η παρασκευή του
κάθε άλλο από εύκολη.
Και να
το twist στην ιστορία:
καθώς φέρνω την κεραμική κούπα
με το cider στο στόμα,
οι γεύσεις μπερδεύονται.
Αντί για μήλο
νιώθω κράνο,
και βρίσκω
το δικό μου
madeleine.
[Τα ποιήματα δημοσιεύθηκαν στη συλλογή «Χ» (Βακχικόν, 2021)]
Η Μαριάννα Πλιάκου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ιστορία, Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, και Ψυχολογία. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές – η τελευταία το «Χ» (εκδόσεις Βακχικόν, 2021), και μία μετάφραση (από κοινού με τη σύζυγό της, Jane Gregersen, σε ποίηση της Idra Novey). Ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στο Guernsey.
***
Πέννυ Μηλιά
Καρυάτιδα
Μπορεί να με δεις ανάγλυφη
της κολώνας μια μαρμαρυγή
να κρατάω το φως
το δίχτυ το βαρύ
που οι άγγελλοι απλώνουν στα σκοτάδια
να πιάσουν το ασημένιο ψάρι
την αυγή, που σπαρταρά
του ήλιου το κοχύλι.
Η πόλη δεν μου καλαρέσει
έτσι πως έγινε
σαν θεριακλού ζητιάνα
και σίγουρα η θεά
πολύ θα έχει θυμώσει.
Μα δεν με μέλλει ό,τι κι αν πει
Σαν με πολυζορίσει
πάω κι αλλού
που με παρακαλούν
-μανούλα μου μην κλαις-
στα ξένα.
Η Πέννυ Μηλιά είναι ποιήτρια, συγγραφέας και performer από την Αθήνα. Έχει βραβευτεί από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών και την Ένωση Συγγραφέων – Λογοτεχνών Ευρώπης για την ποίησή της και από την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδας για το θεατρικό της έργο «Ισπανικό καλοκαίρι» (Κάπα Εκδοτική, 2019/παράσταση θέατρο Beep, 2019). Η ποιητική της συλλογή «Μετά τη φωτιά/After the fire» (Κάπα Εκδοτική, 2022), κυκλοφορεί με έργα επαυξημένης
πραγματικότητας από την Άννα Μελή και το διήγημά της «Από το δάσος» στον συλλογικό τόμο «Η φωνή της» (Καστανιώτης, 2023). Το βιντεοποίημα της «Οι Δύο» προβλήθηκε στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσ/κης και σε διάφορα φεστιβάλ κινηματογράφου. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και φεστιβάλ για την ποίηση, το θέατρο και την performance και σε παραστάσεις ως ηθοποιός/performer. Ποιήματα και διηγήματά της έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικές εκδόσεις, αφιερώματα, περιοδικά και ιστοσελίδες. Το θεατρικό της έργο «Η Αντιγόνη, οι ξένοι και η φωτιά» διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Σύγχρονων Ελληνικών Θεατρικών Έργων “WE ARE ALL DIFFERENT” στο Λονδίνο και στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο και το μονόπρακτό της «Το παιχνίδι» παρουσιάστηκε στο θεατρικό φεστιβάλ ΑΤΑΚΑ 2025. www.pennymiliawriting.com
***
Κώστας Μαντζάκος
HIGHGATE PONDS
Γυρνώντας απ’ τις λίμνες
πάνω στο ποδήλατο
– βρεγμένος ακόμα –
σχεδόν γυμνός,
σκαρφαλώνοντας τα τοπικά λοφάκια:
πώς να μην έχει τόσο έντονα
μείνει η μνήμη εκεί.
Μια φορά μόνο,
στα τόσα χρόνια μια φορά,
που η ζέστη να σε τρελαίνει
μέχρι – ανήκουστο-
αργά το βράδυ.
Αυτή η αίσθηση του απρόσμενου
βαραίνει ίσως πιο πολύ
κι απ’ την απλοχεριά
που ‘χουν τ’ ατέλειωτα
ελληνικά καλοκαίρια.
Κι αυτά
– κακά τα ψέμματα-
προσέφεραν λιγότερα
απ’ ότι η θέρμη τους
υποσχόταν.
Ο Κώστας Μαντζάκος Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Γερμανική και Ελληνική φιλολογία, καθώς και Θεωρία Λογοτεχνίας, στο King’s College London και κατόπιν Θέατρο στην Central School of Speech and Drama στο Λονδίνο. Έχει μεταφράσει σονέτα της Edna St. Vincent Millay (Μοιραία Συνάντηση, εκδ. Ρώμη 2023), ποίηση της Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (Ο δρόμος που διανύθηκε, εκδ. Συρτάρι 2024), μια επιλογή από τον κύκλο σονέτων της Lady Mary Wroth Η Παμφίλη στον Αμφίλανθο (Συρτάρι 2025) και το θεατρικό έργο Το Σπίτι των Πόθων της Sor Juana Inés de la Cruz (εκδ. Δωδώνη 2025). Ετοιμάζει επίσης μια ανθολογία ποιημάτων της de la Cruz (εκδ. Συρτάρι), καθώς και 2 τόμους Γερμανικής εξπρεσιονιστικής ποίησης: Alfred Lichtenstein, Το Λυκόφως. Οι ποιητές των βερολινέζικων καφενείων, Jacob van Hoddis, Το Τέλος του Κόσμου, Οι ποιητές των βερολινέζικων καμπαρέ. (εκδ. Περισπωμένη). Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή Μαθήματα Γεω-πονίας (Περισπωμένη 2024). Τα τελευταία χρόνια ζει μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας.
