Στον φυσικό κόσμο δεν υπάρχει τελεολογία. Δεν υπάρχει σκοπός και για τούτο δεν υπάρχει πράξη. Ένα δέντρο που ρίχνει τα φύλλα του, ένα ζώο που τρώει ή μεταναστεύει για να αναπαραχθεί δεν πράττει. Λειτουργεί αιτιοκρατικά. Τα πάντα στην Φύση κινούνται ως φαινόμενα στην βάση της σχέσης αιτίας και αποτελέσματος. Ακόμα και αν δεχθούμε τις θεωρίες περί αισθημάτων όλων των έμβιων όντων, κανένα δεν αυτενεργεί και δεν δρα με κάποιο αυτοεπιβαλλόμενο σκοπό. Ακόμα και αν ένα φυτό μαραίνεται δεχόμενο βρισιές, ακόμα κι αν η σύσταση του νερού αλλοιώνεται αν το προσβάλλεις, ακόμα κι αν ένας σκύλος επιτεθεί δίχως προφανή λόγο, οι ενέργειες όλων των όντων αποτελούν ενστικτώδη απάντηση σε κάποιο ερέθισμα. Όλων πλην του Ανθρώπου.
Για τον άνθρωπο η συνειδητοποίηση και η επίγνωση της θνητότητάς του, θα έλεγε κανείς πως λειτουργεί ως ο καταλύτης προκειμένου να πάρει εμπρός η μηχανή του “τέλους”: του σκοπού σε μια πεπερασμένη υλική ύπαρξη. Ο άνθρωπος έτσι βρίσκεται διαρκώς σε μια προσπάθεια να αναλύσει τον εαυτό του, να τον αποδομήσει και τον επανασυνθέσει φαντασιακά σε νέες βάσεις. Διαδικασία νοηματοδότησης μιας Ζωής, της οποίας τα ίχνη θα τα βρουν οι αγέννητοι. Ο Λόγος και η Φαντασία, ακόμα κι αν αποτελούν αποτέλεσμα της μακραίωνης διαμόρφωσης εγκεφαλικών νευρώνων, στις ποικίλες εφαρμογές τους καθιστούν τον άνθρωπο διαμορφωτή καταστάσεων, φορέα πρωτοβουλιών και δημιουργό ουτοπιών ή δυστοπιών. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος είναι η μόνη ζωική ύπαρξη που οι δράσεις της μπορούν να σπάνε τα καλούπια της αιτιοκρατίας και να γίνουν πράξεις με σκοπό και νόημα. Είναι το μόνο έμβιο ον που πέραν της πραγματικότητας, όπως αυτή προκύπτει από το βιολογικό και αιτιοκρατούμενο φαινόμενο της ζωής, μπορεί να δημιουργεί Ζωή με βάση την οραματική του πρωτοβουλία. Ζωή άυλη, φτιαγμένη από ιδέες και αγωνίες για ένα καλύτερο και δικαιότερο μέλλον, που ζητά να γίνει πραγματικότητα.
Δυστυχώς νιώθω το ακόλουθο δίπολο: από την μία υπάρχει ο άνθρωπος που έχει αλωθεί από την εξουσία, κι από την άλλη υπάρχει ο ανυπόταχτος άνθρωπος. Ο πρώτος, αν και τελεολογικό ον, δρα αιτιοκρατικά, με ευνουχισμένη ή αλλοτριωμένη την όποια προδιάθεση προς την ελευθερία. Άγεται και φέρεται ως άβουλος κρίκος σε μια αλυσίδα ολέθριας αιτιοκρατίας η οποία έχει στηθεί για να υπηρετεί κοντόφθαλμους σκοπούς τους οποίους θέτουν ένστικτα και φανατισμοί. Αυτήν καλώ Πραγματικότητα. Από την άλλη ο ανυπόταχτος άνθρωπος, φορέας πρωτοβουλιών, δημιουργός ασυνεχειών, διαρρηγνύει τα εντέχνως στημένα γαϊτανάκια των γεγονότων και εκπυρσοκροτεί νέες εξελίξεις υπηρετώντας σκοπούς άχρονους, και ακατάλυτους, σύμφυτους με τον Άνθρωπο ως πνευματική και όχι ενστικτώδη ύπαρξη. Αυτό καλώ Ζωή.
Γάζα 2018. Ένοπλοι ισραηλινοί στρατιώτες υπακούοντας με φυσική νομοτέλεια εντολές ανωτέρων τους -πλησίασες την απαγορευμένη ζώνη; πυρ!- πεπεισμένοι πολλοί εξ’ αυτών για το “δίκαιο’ και “ηθικό” της εντολής, σκοτώνουν δεκάδες άμαχους παλαιστίνιους που επιτελούν το ανθρώπινο: υπερβαίνουν τις νομοτέλειες της βιολογικής τους ύπαρξης, του φόβου και του κινδύνου, της απόγνωσης και της περιθωριοποίησης και κινούν προς τα σπίτια από όπου εκδιώχθησαν παράνομα, σε μια μεγάλη ειρηνική πορεία που συμβολίζει την σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση έννοια του Δικαίου και της Ελευθερίας. Δυο λέξεις που στις μηχανοποιημένες συνειδήσεις των πολλών ακούγονται τουλάχιστον αμήχανα. Με αυτές τις λέξεις σαν ανάσα και κραυγή τα νέα θύματα ενός ατέλειωτου και συνεχούς ολοκαυτώματος δεν σταματούν. Εφορμούν προς τα “έλλογα” συρματοπλέγματα, τα “νόμιμα” τείχη, τα αιτιοκρατικώς δρώντα οπλοπολυβόλα, σε μιαν άλογη, παράνομη, τελολογική ΠΡΑΞΗ! Ιδού λοιπόν! Από την μια η Ζωή σε όλο της το μεγαλείο -όταν αψηφά τον θάνατο κόντρα σε όλους τους αιτιοκρατικούς μηχανισμούς της Φύσης- και από την άλλη η Πραγματικότητα σε όλο της τον ολοκληρωτισμό -όταν λειτουργεί αιτιοκρατικά για να εξυπηρετήσει ένστικτα, συντήρηση, επιβολή. Από την μια το όραμα, η ουτοπία, το πάθος, η αντιηρωική σφεντόνα ενός Δαυίδ, κι από την άλλη η άτεγκτη, φοβική και ολοκληρωτική επιβολή ενός Γολιάθ. Απο την μια η Ζωή κι από την άλλη η Πραγματικότητα. Ανάμεσά τους… ιδού ο Άνθρωπος!
ΥΓ. Άνθρωπος: Δηλαδή Fadi Abuh Saleh. Θα μείνει για πάντα συνώνυμο του θριάμβου της Ζωής πάνω στην Πραγματικότητα του θανάτου. Με την προϋπόθεση να καθοδηγεί ως σύμβολο την σκέψη και τις πράξεις μας. Αν μπορούμε ακόμα να ανατριχιάζουμε με μια στάση και ένα σκοπό Ζωής σαν αυτά που είχε όσο ζούσε βιολογικά ο Fadi Abuh Saleh.
