Ὄνο νό Κομάτσι ἡ Ἰδιοφυής (16 ΤΆΝΚΑ)- Μετάφραση ἀπό τ᾽ ἀγγλικά: Σοφία Γιοβάνογλου

Ὄνο
νό Κομάτσι

ἡ
Ἰδιοφυής

(16
ΤΆΝΚΑ)

[Μετάφραση
ἀπό τ᾽ ἀγγλικά: Σοφία Γιοβάνογλου]

«σέ
σένα»

1.

Κοιτάζοντας
τό φῶς τοῦ φεγγαριοῦ

πῶς
χύνεται

ἀνάμεσα
σ᾽ αὐτά τά δέντρα

γεμίζει
ἡ καρδιά μου ὡς τά χεῖλη

μέ
φθινόπωρο.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

2.

Ἡ
νύχτα ἡ φθινοπωρινή

εἶναι
μακριά μόνο κατ᾽ ὄνομα-

δέν
ἔχουμε

παρά
μονάχα κοιταχτεῖ

καί
εἶναι ἤδη χαραυγή.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

3.

Δέν
σηκωνόμαστε

οὖτε
γιά νερό

ἀφότου
τό φεγγάρι ἀνατείλει.

Κυλιόμαστε
᾽δῶ πέρα

λάμποντας.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani] 

4.

Θά
ὑπάρχει ἄραγε ἀκόμη

αὐτό
τό ἁπαλό ρόζ χνούδι

στό
τόξο

τοῦ
λευκοῦ σου στέρνου

ὅταν
ἐγώ στό σπίτι θά κοιμᾶμαι;

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

5.

Σήμερα
τό πρωΐ

καί
τά χωνάκια μου ἀκόμα

κρύβονται,

νά
μή δείξουν

τά
μαλλιά τους

μπερδεμένα
ἀπ᾽ τόν ὕπνο.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

6.

Ἀκούω
πώς ὑπάρχει

ὁ
ἀνθός τῆς λησμονιᾶς∙

ἴσως
νά βροῦμε σπόρους του

σ᾽
αὐτή τήν ἄσπρη διασπορά

τῶν
ἄστρων.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

7.

Ὑποχωρῶντας
σέ μιά ἀγάπη

δίχως
ὅρια

κοντά
του θά βρεθῶ τό βράδυ,

ἀφοῦ
ὁ κόσμος

δέν
τούς κατακρίνει

αὐτούς
πού ἀκροβατοῦν

στά
μονοπάτια τῶν ὀνείρων.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῆς Helen Craig
McCullough]

 8.

Κι᾽
ἄν ἔρχομαι σέ σένα ἀσταμάτητα

μέσ᾽
ἀπ᾽ τά μονοπάτια τῶν ὀνείρων

ὅλες
μαζί οἱ συνευρέσεις μας αὐτές

δέν
πιάνουν μιά

μπροστά
σέ μιά μόνη ματιά

πού
μοῦ χαρίζεται στόν ξύπνιο κόσμο.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῆς Helen Craig
McCullough]

9.

Μιά
νύχτα σάν κι᾽ αὐτή

πού
οὖτε τό φεγγάρι δέν φωτίζει

τόν
δρόμο σου σέ μένα

ξυπνῶ,
τό πάθος μου φουντώνει

τό
στῆθος μου μιά πυρκαγιά πού μαίνεται

μιά
φλόγα πού ἐκρήγνυται

ἐνόσω
ἐντός μου ἡ καρδιά μου καίει.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τοῦ Earl Miner]

10.

Ὅταν
ὁ πόθος μου

ἀνάβει
καί φουντώνει

φορῶ
τό νυχτικό μου

ἀνάποδα

-ἀπό
τή σκούρα του πλευρά,

σάν
τόν τραχύ φλοιό τῆς νύχτας.1

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

11.

Βαθαίνει
ἡ νύχτα

μέ
τό κάλεσμα τοῦ ἐλαφιοῦ

κι᾽
ἐγώ ἀκούω

τή
μονόπλευρή μου ἀγάπη.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

   12.

Ὁ
δύτης δέν ἐγκαταλείπει

τήν
ἀκτή πού᾽ναι γεμάτη φύκια.

Κι᾽
ἐσύ θ᾽ ἀφήσεις τό κορμί

πού
περιμένει ὅπως ὁ θαλασσινός ἀφρός

νά
τον μαζέψουν τά δικά σου χέρια;

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

  13.

Νόμιζα
ὅτι θά ᾽κοβα

γιά
μένα

τόν
ἀνθό τῆς λησμονιᾶς

τόν
βρῆκα ὅμως

ἀνοιγμένο
στήν καρδιά του.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

14.

Ἄραγε
τό καταλαβαίνει

ὅτι
δέν εἶμαι φύκι

πού
λυγιέται στήν ἀκτή,

γιά
νά ᾽ρχεται

ὁ
φυκοσυλλέκτης

ὅσο
συχνά τοῦ κάνει κέφι;

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τoῦ Kenneth Rexroth]

15.

Ἀφότου
λησμονήθηκε

τό
σῶμα αὐτό

ἀπό
τόν ἕνα πού ὑποσχέθηκε

πώς
θά ᾽ρθει,

ἡ
μία καί μοναδική μου σκέψη ἀπορεῖ

ἀκόμα
κι᾽ ἄν αὐτό ὑπάρχει.

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τῶν Jane Hirshfield καί
Mariko Aratani]

16.

Αὐτό
πού χάνεται

χωρίς
κανένα ἴχνος

εἶναι
τό ἄνθος

τῆς
ἀνθρώπινης καρδιᾶς

στόν
κόσμο τοῦτο!

[ἀπό
τήν ἀγγλική μετάφραση τoῦ Arthur Waley]

ΜΙΚΡΌΒΙΟΓΡΑΦΙΚΌ ΤῆΣ
ὌΝΟ ΝΌΚΟΜΆΤΣΙ

Ἡ
Ὄνο νό Κομάτσι ἔζησε στήν Ἰαπωνία τόν
9ο αἰῶνα (μεταξύ 825 και 900 μ.Χ.), κατά τήν
περίοδο Χεϊάν (794-1185 μ.Χ.). Ὑπῆρξε κυρία
τῆς αὐτοκρατορικῆς αὐλῆς καί ἠθοποιός.

Εἶναι
ἡ μοναδική γυναίκα ἀνάμεσα στούς
Ροκασσέν, τούς 6 ποιητές πού ἀναφέρονται
ὡς «οἱ ἕξι ἰδιοφυΐες τῆς ποίησης»
στήν εἰσαγωγή τῆς Κοκινσοῦ ἤ Συλλογῆς
Ἀπό Τό Παρελθόν Καί Τό Σήμερα τοῦ 10ου
αἰῶνα. Τη Συλλογή αὐτή ἐπιμελήθηκε ὁ
Κί νό Τσουραγιούκι1,
γιά τόν ὁποῖο ἡ ποίηση «φέρνει ἁρμονία
στίς σχέσεις μεταξύ ἀνδρῶν καί γυναικῶν
καί ἡρεμεῖ τίς καρδιές τῶν ἄγριων
πολεμιστῶν».

Τά
ποιήματα τῆς Ὄνο νό Κομάτσι, πέραν ὅλων
τῶν ἄλλων ἀρετῶν τους2
,
ὅπως, για παράδειγμα, ἡ εὐφυής χρήση
λέξεων μέ διττά νοήματα καί λέξεων
συναφῶν, ξεχωρίζουν γιά τό βαθύ ἐρωτικό
τους αἴσθημα3.
Ἡ θρυλούμενη ἀνά τούς αἰῶνες καλλονή
της κατέστησε τή λέξη «κομάτσι» συνώνυμη
τῆς ὀμορφιᾶς στή σημερινή Ἰαπωνία.

ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ

Ἄν
καί ἡ μεταφορά τοῦ ποιητικοῦ λόγου
ἀπό μία γλῶσσα ἐνδιάμεση ἐνέχει
μεγάλους κινδύνους, ἡ συναισθηματική
μου διέγερση ἀπό τήν αὔρα πού τά «τάνκα»
τῆς Κομάτσι ἀπέπνεαν, ἀκόμη καί στ᾽
ἀγγλικά, μέ ἔκανε νά παρακάμψω τούς
φόβους μου. Προσπάθησα, λοιπόν, νά τά
ἀποδώσω στά ἑλληνικά, ὅπως τά αἰσθανόμουν,
εὐελπιστῶντας, παράλληλα, κάτι ἀπό
τήν αὔρα τους αὐτήν νά μεταφέρω καί
στόν ἀναγνώστη.

Τά
ποιήματα τῆς Ὄνο νό Κομάτσι ἀνήκουν
στά τάνκα ἤ γουάκα που προηγήθηκαν τῶν
χαϊκοῦ1
.
Ἡ φόρμα τῶν 5-7-5-7-7 συλλαβικῶν ἑνοτήτων
—κατανεμημένων σέ 5 σειρές— τῆς ποίησης
τῶν τάνκα ἤ γουάκα δέν ἦταν δυνατόν
νά τηρηθεῖ, ἐφ᾽ ὅσον οἱ συλλαβικές
αὐτές ἑνότητες δέν ἀντιστοιχοῦν
ἐπακριβῶς στίς συλλαβές, ὅπως εμεῖς
τίς ἐννοοῦμε σήμερα. Δέν ὑπῆρχε,
ἄλλωστε, οὖτε στίς ἀγγλικές μεταφράσεις
πού ἀκολουθήθηκαν.

Εὐχαριστῶ
θερμά ὅλους ὅσους μοῦ ἔδωσαν τήν
πολύτιμη βοήθειά τους, γιά νά πραγματοποιηθεῖ
ἡ δημοσίευση αὐτή.

1. Σύμφωνα
   μέ παλαιά ἰαπωνική παράδοση, ἄν φοροῦσες
   τό νυχτικό σου ἀνάποδα, μποροῦσες νά
   ὀνειρευτεῖς τόν ἐραστή σου.

1
Βλ.
Yumiko Hulvey, S. (2006). Female Waka Poets: Love poetry in the
Kokinshû. Simply Haiku, Autumn 2006, Τόμος 4, τεῦχος 3.

2
Βλ.
Yumiko Hulvey 2006, ὅπ. παρ.

3
Βλ.
Ἰωαννίδου, Ι. Ε., Ἔξαρχου, Σ. Γ. (1998).
Κλασική Ἰαπωνική Ποίηση -7ος π.Χ. αἰ.
ἔως σήμερα. Ἀθήνα: Καστανιώτης, σσ. 23
ἑπ.