εκδόσεις θράκα
Υπάρχει ένα κείμενο
του Μήτσου Παπανικολάου για τον Ελύτη
όταν πρωτοεμφανίστηκε που μοιάζει με
προφητεία. Είναι σαν προεξαγγελτική
καταγραφή της πορείας του. Αυτό το
ευτυχισμένο κείμενο σκοπεύει εκείνος
που μιλάει για έναν πρωτοεμφανιζόμενο
και μεταφέρει τον κριτικό ας πούμε στην
ίδια κατάσταση με τον κρινόμενο. Από
την άλλη ένα πρώτο στοιχείο σε
πρωτοεμφανιζόμενο με συνείδηση είναι
ένας ορισμένος βαθμός συσπείρωσης των
γραφομένων, διάβαζε αυτολογοκρισίας.
Και κάτι τέτοιο έχουμε εδώ. Κατάθεση
δρόμων και μερικά βήματα σε καθέναν από
αυτούς.
Η πρώτη εντύπωση είναι πως ο
γράφων, ο Πέτρος Σκυθιώτης, παίρνει στα
σοβαρά τη δουλειά του. Και το δεύτερο
ότι δεν ελπίζει στη λυτή παράθεση του
λόγου και στην ανάδραση λέξεων χαλαρά
ελεγμένων να ψαρέψουν πραγματικότητες.
Εδώ ο έλεγχος του λόγου είναι ασφυκτικός.
Η εκφορά στοχευμένη να δημιουργήσει
μια μικρή έκρηξη ποιητικού στον αναγνώστη.
Οι γωνίες του βλέμματος τοποθετημένες
έτσι ώστε να επιχειρούν να ανανεώσουν
και την πλέον κοινή παρατήρηση.
Αν
επιχειρήσει κάποιος να βρει γενεαλογία
σε αυτά τα ποιήματα θα πρέπει να
επικαλεστεί το κοάν. Αυτό το ακαριαίο
της διδασκαλίας ζεν προς φωτισμό. Όπου
ο δάσκαλος με ένα καλάμι πάνω από το
κεφάλι του μαθητή τον βάζει να χτυπήσει
παλαμάκια με το ένα χέρι, τον χτυπά κι
αυτός φωτίζεται. Προς τι άραγε θέλουν
να μας φωτίσουν τα κοάν ας τα πούμε έτσι
του Σκυθιώτη. Δεν ξέρω αν το κάνει
συνειδητά ή όχι αλλά ο φωτισμός έχει να
κάνει με την εμφάνιση του είναι της
γλώσσας. Το ζητούμενο είναι η έλλαμψη
στην εκτύλιξη του περιστατικού που θα
μας δείξει μέσα στη σιωπή που περιβρέχει
το εκφρασμένο του ποιήματος την ίδια
τη γλώσσα ως στοιχείο απόλαυσης. Κι αυτή
η απόλαυση μας προτείνεται ως το
ποιητικό.
Το ποίημα στήνεται με απαλό
λεξιλόγιο, καμία έξαρση στην εκτύλιξη,
σαν μια εξίσωση με όρους μαθηματικούς,
ως την τελική ανατροπή, που κι αυτή δεν
γίνεται προς τα έξω σε μιαν εκφραστική
έκρηξη αλλά προς τα μέσα για να αποδώσει
όλο το εκφραστικό φορτίο στον εγκέφαλο
του αναγνώστη. Εκ των υστέρων ανακαλύπτεις
πως η ανάγνωση ήταν μια καλοστημένη
κατάβαση προς μιαν νοητική έκρηξη δια
του κενού. Δεν θα λάθευα αρκετά να πω
πως τα μικρά ποιήματα έχουν είναι σαν
ελεύθερες μεταφράσεις τάνκα. Το ποσοστό
όπου τα ποίημα καταφέρνουν το εφέ τους
είναι αρκετά υψηλό και οι παραλλαγές
τους δείχνουν ότι ο Σκυθιώτης έχει
συνείδηση του γεγονότος πως η παραμικρή
επανάληψη λύσης είναι καταστρεπτική
και κάνει τη μαγεία να μηδενίζεται στην
κοινοτοπία. Όπως είναι φυσικό το κέντρο
αυτών των ποιημάτων είναι εκτός του
λεξιλογίου της εκφοράς τους, αλλά δεμένα
με λεπτές κλωστές στο λεκτικό υπόβαθρο.
Μια ταχτική που μας είναι γνωστή από
τον Καβάφη αλλά με περισσότερο άρωμα
στην εκφορά των λέξεων.
Όταν έχουμε
ένα νέο ποιητή, επειδή σε ελάχιστους
χαρίζεται μια πρώτη παρουσία σαν των
Προσανατολισμών του Ελύτη, αυτό που
πρέπει να γραδάρουμε είναι η πρωτοτυπία
που κάποτε αχνοφαίνεται, η δύναμη των
ποιημάτων και οι υποσχέσεις εκτύλιξης
που αφήνουν.
Για τον ποιητή, ανάμεσα
στο εκτεθειμένο στη δημοσιότητα και
στο εν κρυπτώ της γραφής που συνεχίζεται
υπάρχει μια υστέρηση του πρώτου από το
δεύτερο. Τα καλύτερα ποιήματα είναι
αυτά που γράφω τώρα, όχι αυτά που τύπωσα.
Με κριτήριο την υπόσχεση το βιβλίο του
Σκυθιώτη βάζει σωστά την αναμονή από
τη γραφή του για πρώτη συλλογή.
Στο
τοπίο το κεκορεσμένο από ποίηση και
καταφερτζήδες που ζούμε μπορεί φαινομενικά
να μη σε περιμένει κανείς, αλλά εδώ και
πολλά χρόνια η ποίηση παράγεται σε
πείσμα αυτών που δεν την περιμένουν.
Αυτό για κάποιον θαρραλέο μπορεί να
γίνει μάθημα που θα τον στρέψει στο
ουσιαστικό. Να καταλάβει δηλαδή πως σε
τελευταία ανάλυση η ποίηση γίνεται για
τη δόξα της γλώσσας και το μέλλον της
είναι να υπερβεί τη ζωή των παρόντων
της στιγμής, αλλά και την ίδια τη ζωή
του γράφοντος. Και κάθε έργο που γίνεται
με όρους που ξεπερνάνε το χρόνο της
ανθρώπινης ζωής είναι κιόλας μια
ανταμοιβή. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν
εύχομαι στο Σκυθιώτη να τον αγαπάνε.
Αλλά το να σε αγαπάνε με τον τρόπο της
ποίησής σου και όχι τη χυδαιότητα της
αγοράς είναι κομμάτι δύσκολο στις μέρες
μας. Του εύχομαι λοιπόν ανάμεσα στα δύο
τις λιγότερες τριβές.
Αν θέλετε μιαν
αξιολόγηση με μια φράση ο Σκυθιώτης
είναι ποιητής άξιος να τον περιμένει
κανείς και να τον παρακολουθήσει για
πού θα τραβήξει. Είναι η μεγαλύτερη τιμή
για ένα νέο ποιητή. Κυρίως όταν έχει το
σθένος της πίστης στα γραφόμενά του και
δεν θα προκαλεί λόγια που να τον αφορούν.
Μην ακούτε τι λένε. Πάντα υπάρχει
χώρος για γραφή. Εξαρθρώσετε τους
εξουσιαστές της δημοσιότητας της σπάνης
με τόση αφθονία γραφών που να τους κάνετε
να ουρλιάζουν τρελαμένοι στη Σόλωνος
για τα πολλά βιβλία ποίησης που βγαίνουν.
Τελειώστε την ποιητική Σοβιετία εδώ.
Για τον ποιητή τα δύσκολα αρχίζουν
στο επόμενο βιβλίο και αυτή η έγνοια
είναι πάντα εμφανής και στο παρόν.
Σκυθιώτη καλωσόρισες στο κλαμπ.
