Θανέειν πέπρωται άπασι
Πυθαγόρας
Ένα ιδιαίτερο δίπολο επέλεξε ως
τίτλο η Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου στην τελευταία της δίγλωσση ποιητική συλλογή από
τις Εκδόσεις των Φίλων, αφιερωμένη στη μνήμη του αδερφού της: “Του Χορού και
της Απουσίας”. Μια συλλογή-αποκύημα δύο γονέων, ένα ρέκβιεμ 17 ποιημάτων που
φέρουν στ’ αριστερά καλοδουλεμένη την γαλλική τους απόδοση.
Όλα ξεκινούν με τη ρήση του
Πίνδαρου: «Σκιάς όναρ άνθρωπος», προσφέροντας μια πρώτη γεύση περιεχομένου. Μια
απόπειρα προσέγγισης του εύθραυστου και αιώνιου μυστηρίου της απουσίας,
επηρεασμένη από την τελετουργία του χορού. Τα βήματα ενός αυτοσχεδιασμού που θα
οδηγήσουν στην τελευταία πράξη μιας ζωής σαν έκπληξη, πόνος και αποχαιρετισμός.
Η απουσία δηλώνει παρούσα στις κρισιμότερες στιγμές της ζωή, αφήνοντας πίσω της
μνήμες και λέξεις. Φωτοσκιάσεις πάνω από ανεξίτηλες ρυτίδες κι ο χρόνος ένα
παιχνίδι εναλλαγών της χαράς με τη θλίψη, της καταχνιάς με κάποιο ανεπαίσθητο
άρωμα αρμονίας. Μέρες που καμιά δεν μοιάζει με καμία κι άλλες που θυμίζουν
χαστούκι, ταράσσοντας για λίγο το μέσα μας.
Ποιήματα γραμμένα σε διάστημα
μικρότερο των δύο μηνών -από τις 22 Ιούλη έως τις 31 Αυγούστου- και κάποια που
γράφτηκαν φθινόπωρο. Συμπιεσμένες εικόνες, προσωπικές εκμυστηρεύσεις κι ένα
λανθάνον παράπονο χωρίς ανταπόκριση, συνομιλούν με στίχους του Ελυάρ, του
Ουνγκαρέτι, του Σακελάριου, του Μαγιακόφσκι. Η ποιήτρια ανασυνθέτει αισθήσεις
και απαριθμεί τόπους: η Σμύρνη, το μπαλκόνι με το τραπεζάκι και το βασιλικό, η
Θεσσαλονίκη κι οι ομιχλώδεις συνοικίες της, ο Βαρδάρης και η πλατεία Μοριχόβου.
Όλα, στοιχεία ενός σκηνικού με αδυναμίες και πλάνες, ολέθριες πληγές και
μεταμφιεσμένες συνήθειες.
Η ποίηση της Μελίτας απέριττη και
ειλικρινής με μια υπόκωφη αντήχηση βάθους. Όλα, σχεδόν, συμπυκνωμένα στο
ολιγόστιχο “Άκαιρα” της σελίδας 23. Στίχοι σε δεύτερο πρόσωπο σαν μια εν
εξελίξει επικοινωνία μέσα στη νύχτα. Μια νύχτα σαστισμένη, ατέρμονη, σπαρακτικά
παντοτινή. Μια νύχτα που οδηγεί αναπόφευκτα στη δύναμη, όπως λέει, της καθαρής
ημέρας. Μέχρι ο χρόνος να μας εξαντλήσει και γίνουμε πάλι αόρατοι. Σαν τους
στίχους στο υπέροχο “Ρολόι στο καπηλειό” του Χατζιδάκι από την “Εποχή της
Μελισσάνθης”:
– Τι προσπαθείς;
– Να σταματήσω τη στιγμή.
– Μας προσπερνά, δεν ωφελεί.
– Αν φύγεις, φεύγει.
– Δεν μπορώ.
Ο χρόνος φεύγει
Όχι εγώ…
