εκδόσεις Μελάνι
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΑΦΟΡΕΤΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ»
ΤΗΣ ΝΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ
Ήδη ο
τίτλος της συγκεκριμένης συλλογής «ΑΦΟΡΕΤΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ» είναι προεξαγγελτικός των
προθέσεων της δημιουργού: Χειμώνας δεν είναι παρά η εποχή που θα ανατρέψει
αναπόφευκτα στη ροή του Χρόνου την ευφορία των φύσεων και θα προκαλέσει τη
δοκιμασία τους στη φθορά· η δημιουργός θα αρνηθεί την εξέλιξη αυτή,
επιδιώκοντας να αντισταθεί στο Χρόνο, να αποτρέψει ό,τι επισύρει η ροή του, ακόμα
και να τον αντιστρέψει κάποτε. Hποιήτρια αρνείται να ενδυθεί τη φθορά. Η μήτρα που γέννησε ό,τι έγινε παρελθόν,
διεκδικεί τη θέση της στο παρόν[1].
Και αν ο Χρόνος είναι μια θάλασσα που κάθε κύμα της μας ανταλλάσσει με το
επόμενο, η σωσίβια λέμβος για την ποιήτρια θα μπορούσε να είναι κάποτε το σώμα,
οι αισθήσεις, η αφή. Πάνω στα σώματα ο
χρόνος μετράει αντίστροφα, όπως μας λέει στο ποίημα «ΦΙΛΙ». Το σπίρτο που
κρατάει σφιχτά, αν και την καίει σβηστό[2],
υποδηλώνει την προσπάθεια να εμποδίσει τη ροή των πραγμάτων˙ και η αγωνία για
την αφή τους, ταυτίζεται με την αγωνία της ύπαρξης να εκταθεί στα μέγιστά της, ώστε
και αν ακόμη δεν καταφέρει να αναχαιτίσει τη ροή αυτή, θα έχει εξαντλήσει τα
όριά της για τη μέθεξη του χώρου και του χρόνου, απολαμβάνοντας, έστω και κατά
ψευδαίσθηση, τη διαστολή του και
ακολούθως την καθυστέρηση του δικού της «χειμώνα». Η
γυναίκα εδώ ως υποκείμενο, που όχι μόνο αρνείται να αλωθεί από το χρόνο, αλλά
εντείνοντας κάθε φυσική εκδοχή της ύπαρξής της, προσπαθεί να τον ξεγελάσει[3],
είναι το αντίθετο της γυναίκας της Σονάτας του Σεληνόφωτος, που ακινητοποιημένη,
στην παλιά πολυθρόνα, παρακολουθεί με οδύνη και παθητικά τη δύναμη της φθοράς.
Η ένταση των αισθήσεων με την οποία αποπειράται η σύλληψη και ακινητοποίηση του
χρόνου, εκδηλώνεται ήδη από το πρώτο
ποίημα με τίτλο «ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΜΟΥ», όπου, αντικρίζοντας το δύστοκο μέλλον, το
υποκείμενο καταλήγει με τους στίχους : «Κι η αγγελική μοσχοβολάει Άνοιξη / Να με
μπολιάσει άρωμα / Ενέχυρο μνήμης», επίσης στο ποίημα «ΑΔΕΙΑ ΡΟΥΧΑ» «…Άδεια τα ρούχα…/Τ’ άφησα μαζί με το
σώμα/Στον χρόνο ενός αγνώστου/Η κατάληξη της επιθυμίας/ Γεύση μου αφήνει ορφανή»,
ή στο ποίημα «ΑΞΗΜΕΡΩΤΗ ΝΥΧΤΑ» «…Ξεκούμπωσα
το στήθος μου για να κυκλοφορήσουν οι αναπνοές…/Μύριζε ζουμπούλια/Εθιστική μυρωδιά θλίψης…» Άλλωστε και στον πυρήνα
της ποιητικής της, οι αισθήσεις είναι πάντα παρούσες, όπως συνομολογείται στο
ποίημα «ΕΚΡΗΞΕΙΣ»:
«Σκάβω στην άμμο να
κρύψω λέξεις/Στις στάλες των αισθήσεων εκκολάπτονται/Ντελικάτα έντομα της μιας
ημέρας».
Έχει
ήδη επισημανθεί από τον Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αναφορικά με την προηγούμενη
ποιητική συλλογή[4], η
ύπαρξη ενός κύκλου ποιημάτων που χαρακτηρίστηκαν τότε «ημερολόγιο ενηλικίωσης
του ποιητικού υποκειμένου»[5].
Στην παρούσα συλλογή αναδύεται ακόμη προφανέστερα το ύφος ενός οιονεί ημερολογίου, μιας ημερολογιακής
καταγραφής. Τα στοιχεία που συνθέτουν αυτή την εικόνα είναι: α. η
αυτοαναφορικότητα· μάλιστα, ακόμα και
όταν το ποίημα αναφέρεται σε τρίτο πρόσωπο, τούτο λειτουργεί ως αντανάκλαση για
την επιστροφή στον εαυτό, β. η ένταξη λέξεων που σχετίζονται με τον χρόνο γ. η
αναφορά των ενεργειών ή καλύτερα των επιδιώξεων του ποιητικού υποκειμένου, και
δ. το ότι το ίδιο το υποκείμενο αποκαλύπτει την επιθυμία του σε τέτοιου είδους
καταγραφή: στο ποίημα ΤΕΛΟΣ ΓΙΟΡΤΗΣ μας λέει «Καίγονται σπίρτα/Σβήνουν οι μέρες της γιορτής/ Τις αφαιρώ μία μία από
το ημερολόγιο», ενώ στο ποίημα ΜΕ ΜΕ-ΤΡΟ : «Κάποια μέρα θα γράψω τη χάρτινη ζωή μου και θα την χωρέσω σε μερικές
γραμμές… Θα διηγηθώ το χρόνο…». Πέρα από οποιαδήποτε πρόθεση για
σχηματοποίηση, και αυτά τα στοιχεία μαρτυρούν την προσήλωση του υποκειμένου στη
ροή του χρόνου, και προδίδουν την αγωνία του να τον συλλάβει και να τον
αναχαιτίσει.
Αν η έγκλειστη
σε ένα εφιαλτικό περιβάλλον γυναίκα της Σονάτας παραδόθηκε τελικά στη νύχτα, στην άτεγκτη
πορεία των πραγμάτων, η γυναίκα εδώ, βρίσκεται έγκλειστη σε μια παρατεταμένη ομορφιά, όπως μας αποκαλύπτει, όπου φαίνεται να αιωρείται γοητευτικά η
εκκρεμότητα μιας έκβασης: τούτα θα συμπυκνωθούν στο ποίημα που συνθέτουν
τέσσερις τίτλοι που επέλεξα από τέσσερα αντίστοιχα ποιήματα της συλλογής: «Στο
περιβόλι μου / Γυναίκα / Φεύγω απ’ τη νύχτα / Ακροβατώ».
[1]ΦΤΕΡΟΥΓΙΣΜΑΤΑ
[2]ΤΕΛΟΣ ΓΙΟΡΤΗΣ
[3]ΤΕΛΟΣ ΓΙΟΡΤΗΣ
[4]«Γυάλινες
ραφές», εκδ. Μελάνι, 2015
[5]ΚΩΣΤΑ Γ.
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ «Ποιητικοί Διάλογοι – Μονόλογοι», σελ. 244, έκδ. Γκοβόστη, 2015