ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ , “ Τα νερά του μετανάστη ”, εκδόσεις “ Μελάνι ”, 2015
Ποιο θα ήταν άραγε το μέλλον ενός μετανάστη [στην χώρα
του ή και αλλού], αν δεν τον ξέβραζαν τα απόνερα [των πολέμων και των πολιτικών
που εφαρμόζονται] νεκρό, ή ρακένδυτο σε μία ευρωπαϊκή ακτή; Μπορεί το ερώτημα
να μοιάζει κραυγαλέα επίκαιρο, όπως θα μπορούσε κάποιος πρόχειρα να το σκεφτεί
και για την νέα συλλογή του Ζαφείρη Νικήτα, αλλά το ζήτημα είναι διαχρονικό,
ακόμη κι αν μια κυματώδη έξαρση του παρακολουθούμε αυτό τον καιρό. Ας το ρωτήσω
διαφορετικά: ποιο μέλλον (σχεδόν αναμενόμενο, διανθισμένο με τις περιχαρείς
εξαιρέσεις της ρουτίνας) περιμένει τον καθένα μας καθώς τα νερά του μετανάστη
στεγνώνουν στις ακτές των ευρωπαϊκών συνόρων; Είτε με την πρώτη, είτε με την
δεύτερη ερώτηση ως θεμέλιο, ο Ζαφείρης Νικήτας [πέντε έτη μετά την πρώτη του
συλλογή] συνθέτει δύο ποιητικές ενότητες
που θα μπορούσαν να παρουσιάζουν, να
δρομολογούν τα ερωτήματα που εν τέλει αυτό το βιβλίο θέτει. Η πρώτη
ενότητα ονομάζεται “τα νερά του μετανάστη”. Εδώ ιστορούνται, σαν να βλέπουμε
ταινίες ή ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, περιστατικά από την ζωή των μεταναστών. Η
δεύτερη ενότητα ονομάζεται “το μέλλον”. Εδώ περιγράφονται πάλι με τον ίδιο
τρόπο περιστατικά της καθημερινής ζωής ανθρώπων που δεν είναι μετανάστες.
Μοιάζει απλό το εγχείρημα αλλά δεν είναι. Σε κάθε ποίημα εμφιλοχωρεί μια
δεύτερη σκέψη, μια μικρή ανατροπή, μια ξαφνική ενατένιση, έτσι ώστε τίποτα να
μην είναι εντελώς ευχάριστο και δεδομένο. Η γλώσσα του Νικήτα στην δεύτερη
συλλογή του [σε αντίθεση με τον χειμαρρώδη και πληθωρικό λόγο της πρώτης] είναι
λιτή μέχρι “θανάτου του ιδίου του ποιήματος” [σαν να είναι η ίδια η ποιητική
γραφή που μεταναστεύει ρακένδυτη και δίχως μέλλον στο τυπογραφικό χαρτί], είναι
απλή και δωρική σαν να καταγράφει δίχως αισθηματικούς λυρισμούς [που συνήθως
εκβιάζουν] αυτά που βλέπουμε όλοι μας να συμβαίνουν καθημερινά. Και όχι δεν
πρόκειται για ένα βιβλίο που θέλει να μας ραπίσει και να μας εγείρει
“ανθρωπιστικά”, αντιθέτως η συλλογή αυτή απαιτεί ήδη έναν κάποιο βαθμό “ανθρωπιστικής
συνείδησης” από τον αναγνώστη.
