Η επίγνωση της
αλήθειας προσφέρει ό,τι και η ανάμνηση της ηδονής: τίποτα. Ας πιάσουμε, όμως,
το νήμα από την αρχή.
Η εκστρατεία
υπέρ της επιστήμης και της λογικής, της οποίας προΐσταται παγκοσμίως ο ζωολόγος
RichardDawkins,
προσφέρει μιαν άκρως ενδιαφέρουσα θεώρηση του κόσμου και της ζωής, η οποία, σε
μία ανθρωποκεντρική ανάλυση, μπορεί να συνοψισθεί στα ακόλουθα τρία σημεία:
α) Η ύπαρξή
μας δεν αποσκοπεί πουθενά. Υπάρχουμε ως αποτέλεσμα κάποιων διεργασιών που
οδήγησαν στην ύπαρξή μας. Είμαστε μία έμβια οργάνωση της ύλης (βασικό
χαρακτηριστικό της οποίας είναι η αυτοσυνειδησία) για το πενιχρό διάστημα των
ολίγων δεκαετιών που ζούμε.
β) Ο Αλλάχ, ο Θορ,
ο Ζευς, ο Θεός των Χριστιανών και όλοι οι επί γης Θεοί και οι θρησκείες στο
χώρο και το χρόνο δεν είναι τίποτε περισσότερο από μυθεύματα. Ουδεμία ένδειξη
υπάρχει ότι στις θρησκευτικές δοξασίες υπάρχει Αλήθεια, το δε θρήσκευμα των
ανθρώπων δεν είναι παρά το αποτέλεσμα κληρονόμησης ενός μιμιδίου από γονείς σε
τέκνα.
γ) Οι
συνιστώσες που προσδιορίζουν την ηθικότητα ουδεμία σχέση έχουν με τη
μεταφυσική, μπορούν, δε, να αναλυθούν με όρους γενετικής, εξελικτικής βιολογίας
(εξελικτικής ψυχολογίας, κοινωνιοβιολογίας, εξελικτικής ηθικής), κοινωνιολογίας
και ανθρωπολογίας. Με ερμηνευτικά εργαλεία τη θεωρία της επιλογής συγγενών (kinselection), τη θεωρία της
επιλογής ομάδων (groupselection),
τη φυσιογνωμία του γονιδιώματος, τη φυσική επιλογή, τις δυνάμεις που
αναπτύσσονται στο ιδιαίτερο κάθε φορά κοινωνικό περιβάλλον, το ηθικό
(αλτρουϊσμός, καθολικό ταμπού αιμομιξίας, μονογαμικότητα) και το ανήθικο
(βιασμός, βία, απιστία) απεκδύονται πλήρως του μεταφυσικού τους φορτίου και
εξηγούνται σε αυστηρώς νατουραλιστικό πλαίσιο.
Ας υποθέσουμε
ότι τα πράγματα είναι όντως έτσι. Ας υποθέσουμε ότι είμαστε όντως προϊόντα της
τυχαιότητας και της συγκυρίας, ότι η ζωή μας αρχίζει και τελειώνει εδώ, ότι
τίποτα δεν μπορούμε να προσδοκούμε πέραν των ολίγων δεκαετιών που ζούμε, ότι η
ηθικότητα δεν είναι οντολογικά τίποτε περισσότερο από ένα φαινότυπο, ότι ως και
η βούλησή μας ίσως είναι πολύ λιγότερο (ή καθόλου) ελεύθερη απ’ ό,τι ως τώρα
νομίζαμε. Εκ της πραγματικότητος αυτής, μόνο η ματαιότητα διασώζεται. Όλες οι
άλλες έννοιες, η αγάπη, η μητρότητα, η προσπάθεια, η δημιουργία, η επιστήμη, η
ελπίδα, η αυτοθυσία εκμηδενίζονται.
Κι η
ματαιότητα μόνο την ηδονή μπορεί να κυοφορήσει.
