ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΘΥΡΙΔΑ: ΚΙΒΩΤΟΣ της Χλόη Κουτσουμπέλη
[Εκδ. Θίνες, 2025]
Γράφει η Ελευθερία Θάνογλου
Η ιστορία του Νώε, έχει παρουσιαστεί από αρκετούς συγγραφείς με δημιουργικό και συμβολικό τρόπο (τελευταία νουβέλα που διάβασα σχετικά, πέρυσι αν θυμάμαι καλά με πάτημα τη γνωστή ιστορία, ήταν η με οικολογική συνείδηση νουβέλα ΝΩΕ του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη).
Στη νουβέλα της Χλόης ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΘΥΡΙΔΑ: ΚΙΒΩΤΟΣ, παρουσιάζεται μια «ανεστραμμένη» θα έλεγε κανείς, εκδοχή της ιστορίας/σωτηρίας από την μεγάλη πλημμύρα όπως την ξέρουμε και μια εκδοχή της αλαζονείας, όχι μόνο της εκτός κιβωτού ανθρωπότητας, αλλά και εντός των διασωθέντων της κιβωτού, με αρχηγό φυσικά αντί για έναν ενάρετο και δίκαιο Νώε, έναν πατριαρχικό αλαζόνα, κακοποιητικό και μέθυσο. Ο κατακλυσμός εδώ μόνο ως πράξη κάθαρσης δεν λειτουργεί, αφού ουσιαστικά το κακό ενεδρεύει και εντός της κιβωτού και ο νέος ηθικός κόσμος δεν είναι παρά μια ουτοπία. Αλλά η ελπίδα δεν εξαλείφεται επ’ ουδενί από την συγγραφέα….
Η Χλόη, βρίσκοντας πάλι ευφυέστατο πάτημα σε μια από τις πιο γνωστές ιστορίες του κόσμου, αυτή του κατακλυσμού του Νώε, καταφέρνει να μας δώσει σε περίληψη την ιστορία της γυναίκας, την ιστορία της καταπίεσης, της απελευθέρωσης, της αντίστασης. Η νουβέλα δίνει την πρέπουσα κοινωνική βαρύτητα σε θέματα που έχουν αποσιωπηθεί αιώνες τώρα. Σκιαγραφεί την γυναικεία κατάσταση μέσα από την μορφή της επιστολογραφίας — αφηγηματικό σχήμα όπου η πλοκή γίνεται άμεση, αφού άμεσος παραλήπτης ουσιαστικά κάθε φορά είναι ο αναγνώστης.
Μέσα από την πατριαρχική κοινωνική δομή της κιβωτού, την λογοκρατία της, την «γνώση» της, την «λογική» της, η Χλόη καταφέρνει με τις επιστολές της, να παρουσιάσει την γυναίκα ως ενεργό φορέα νοήματος και όχι ως αντικείμενο του λόγου των άλλων.
Η γυναίκα βρίσκει χώρο μέσα από την γραφή (και πάλι η συγγραφέας τονίζει την σημασία του γραπτού λόγου κατά αυτόν τον τρόπο όπως και στο τελευταίο της μυθιστόρημα Ιερεμιάδα, εκδ. Εστία/2023) να σπάσει την φίμωση, τον περιορισμό της έκφρασης της και εν γένει την απαξίωση της γυναικείας της φωνής. Επίσης τονίζει τη σημασία του γυναικείου σώματος που αποτελεί κεντρικό πεδίο επιβολής της αντρικής θέλησης καθώς και «ιερό δοχείο» αναπαραγωγικότητας ενός νέου κόσμου.
Μια άλλη ιστορία «κατακλυσμού» μέσα από κοινωνιολογικό, φιλοσοφικό και φεμινιστικό πρίσμα. Θα μπορούσε κανείς να γράψει πολλά, μα ειπώθηκαν πολλά καλύτερα. Δεν βάζω σε περίληψη την ενδιαφέρουσα ιστορία, παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα ως επίγευση του βιβλίου που η παρουσίαση του στην πρόσφατη ΔΕΘΒ ήταν και από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις (όσες τουλάχιστον προλάβαμε να παρακολουθήσουμε). Συγχαρητήρια στις εκδ. Θίνες που επιμελήθηκαν μια όμορφη έκδοση και για την εικονογράφηση του εξωφύλλου στην Ντανιέλα Σταματιάδη.
*
ΗΜΕΡΑ ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
Εμζάρα,
Πέρασε μία εβδομάδα από την προηγούμενη φορά που σου έστειλα γράμμα, έχουμε δύο εβδομάδες στο νερό, βρέχει ασταμάτητα, άνοιξε η θάλασσα το πελώριο στόμα της και κατάπιε τη στεριά, δεν ξέρω αν το γαλόπουλο βρήκε τελικά το δρόμο, δεν ξέρω τι έμεινε πίσω όταν το νερό σκέπασε τα πάντα, δεν ξέρω καν αν ζεις, το εύχομαι όμως και το ελπίζω. Στο κάτω κάτω δεν ήταν δική μου απόφαση για να νιώθω εγώ ένοχη, αφού ο Θεός και ο Νώε, αυτοί οι δύο αρσενικοί, όπως γνωρίζουμε, είναι αυτοί που παίρνουν όλες τις αποφάσεις μέσα και έξω από την Κιβωτό.
Φαντάζομαι τον Θεό με ακόμα πιο μακριά γενειάδα από του Νώε, μια γενειάδα που απλώνεται σε όλη τη γη, από την Ανατολή ως τη Δύση, και σκεπάζει τα πάντα με τις μαλακές της τρίχες, μέσα της τρέχουν ελάφια και ζέβρες, νυφίτσες και αρκούδες, ενώ στις άκρες της κυλούν καταρράκτες με γάργαρο νερό, τα μάτια του Θεού λάμπουν οργισμένα και όταν δακρύζει, ένα παλιρροϊκό κύμα αναβλύζει από μέσα και πνίγει όλα τα έμβια όντα στη γη. Σκέφτομαι και φαντάζομαι πολλά, αλλά δεν τα λέω πια στον Νώε, τα θεωρεί χαζά και με αποπαίρνει, δεν του αρέσει η φαντασία στη γυναίκα, «ο Θεός δεν την προόρισε ούτε να φαντάζεται ούτε να σκέφτεται πολύ» λέει, «αυτό είναι δουλειά του άντρα, η γυναίκα είναι πλασμένη για να κυοφορήσει τη νέα ζωή, αυτό είναι το αξιοθαύμαστο έργο που έχει να επιτελέσει σ’ αυτή τη γη». Ωστόσο εγώ όλοσκέφτομαι με εικόνες, αλλά πια δεν του τις λέω, στην αρχή τον διασκέδαζαν, αλλά την τελευταία φορά με κοίταξε με πολύ παράξενο τρόπο, σαν να αναρωτιόταν αν μου έχει σαλέψει, και από τότε προσπαθώ μιλώ όσο το δυνατόν λιγότερο. [….]
Η Ελευθερία Θάνογλου διαμένει στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές. Συμμετείχε σε συλλογικές εκδόσεις διηγημάτων και σε συλλογικές ανθολογίες ποίησης από τις οποίες μεταφράστηκαν ποιήματά της στην αγγλική, την ιταλική, ισπανική, αλβανική και γερμανική γλώσσα. Ποιήματα και πεζά έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. Έχει συγγράψει επίσης δύο θεατρικούς μονολόγους για την μουσική παράσταση «ΜΟΝΟ ΓΙΑΤΙ Μ’ ΑΓΑΠΗΣΕΣ» για τη Μαρία Πολυδούρη σε μουσική του συνθέτη Γιώργου Δίπλα και μελοποιημένη ποίηση για την παράσταση «Κρυφή φωνή της θάλασσας» σε μουσική επίσης του Γιώργου Δίπλα. Είναι μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ).
