Τα δάκρυα είναι γένους ουδετέρου, το βιβλίο του Βαγγέλη Κολώνα που κρατάτε στα χέρια σας, είναι ένα βιβλίο που αγάπησα πολύ, που με άγγιξε ακόμα πιο πολύ, που η γραφή του έχει καταγραφεί στο μυαλό μου σαν μια σπάνια και ιδιαίτερου ύφους γραφή και εν τέλει που με έκανε να νιώσω και να αγαπήσω τον συγγραφέα και Άνθρωπο Βαγγέλη Κολώνα.
Όλα ξεκίνησαν κάπως έτσι: ήταν γύρω στο 1996 όταν έγραψα το πρώτο μου βιβλίο, Στην Πολυξένη, και περίμενα να εκδοθεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η χαρά μου ήταν πολύ μεγάλη και με το πάθος, την περιέργεια και το ενδιαφέρον της αρχάριας έψαξα να βρω ποιοι είναι οι συγγραφείς της πόλης μου, της Λάρισας και, αν ήταν δυνατόν, να τους διάβαζα όλους και, φυσικά, να τους γνώριζα. Έτσι πήγαινα σε ό,τι καλλιτεχνικό διοργανωνόταν σε αυτό το χώρο. Λίγα πράγματα βέβαια τότε. Και θυμάμαι μία εκδήλωση που οργάνωσε το βιβλιοπωλείο Παιδεία, που θα τιμούσε συγγραφείς της πόλης. Εκεί άκουσα για πρώτη φορά τον Βαγγέλη Κολώνα να διαβάζει καταπληκτικά ένα υπέροχο κείμενό του. Έτρεξα στο τέλος της εκδήλωσης να τον συγχαρώ και με χαρά και ενθουσιασμό τού ανακοίνωσα πως ένα βιβλίο μου θα εκδιδόταν σύντομα. Η αντίδρασή του ήταν κάτι που θα θυμάμαι πάντα. Ήταν τόση η χαρά του, ο ενθουσιασμός του και η αλήθεια του Βαγγέλη Κολώνα, που μόνο με αυτήν, των πολύ δικών μου ανθρώπων συγκρινόταν. Ήταν δε, σπάνια η ενθάρρυνσή του! Εκεί, μέσα σε εκείνο το βιβλιοπωλείο, ξεκίνησε εκείνη τη βραδιά μία φιλία που κρατάει χρόνια και θα γινόταν πολύ γρήγορα αδελφική, όταν ο Βαγγέλης μου χάρισε το πρώτο του βιβλίο Τα δάκρυα είναι γένους ουδετέρου. Δεν ξέρω αν σας έχει τύχει να αγαπήσετε άνθρωπο μέσω της γραφής του και των γραφόμενών του. Αυτό συνέβη σε εμένα μέσα από αυτό το βιβλίο. Ύστερα ακολούθησε και από τη δική του πλευρά να νιώσει για μένα έτσι, όταν εκδόθηκε η Πολυξένη μου αλλά και το δεύτερό μου βιβλίο Ο Νέστορας που Τόρη τον φώναζε αυτή, το θέμα του οποίου και ειδικά ο ήρωας κουβαλούσε την ευαισθησία, την διαφορετικότητα και την αξιοπρέπεια του Βαγγέλη. Από εκείνη τη στιγμή ο Βαγγέλης αναλάμβανε τη σκηνοθεσία όλων των παρουσιάσεων των βιβλίων μου.
Και τα επόμενα χρόνια δενόμασταν όλο και περισσότερο ανταλλάσσοντας ιδέες, σκέψεις, προβληματισμούς αλλά και απλά πράγματα της καθημερινότητας, πάντα διανθισμένα με αγάπη, νοιάξιμο αλλά και με πολύ χιούμορ, το υπέροχο χιούμορ του Βαγγέλη, που το χαιρόμαστε όλοι όσοι έχουμε τη τύχη να κάνουμε παρέα μαζί του! Γίναμε τέλειοι συνεργάτες στις εκδηλώσεις που οργάνωνε, έγραφε και σκηνοθετούσε ο Βαγγέλης. Με επέλεγε πάντα να συμμετέχω σε ό,τι οργάνωνε για τον Δήμο, για την Περιφέρεια και αλλού. «Έχεις πολύ ωραία φωνή και άρθρωση, διαβάζεις υπέροχα», ήταν ο πρώτος που μου το είπε και θα επιβεβαιωνόταν από πολλούς και έγκριτους αργότερα τα επόμενα χρόνια. Και ήταν αυτός, που με ενθάρρυνε να γράψω θέατρο, καθώς μου έλεγε ότι η γραφή μου είναι θεατρική.
Όταν εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1981 το πρώτο του βιβλίο Τα δάκρυα είναι γένους ουδετέρου από τις εκδόσεις Αστάρτη υπήρξε ένα πολύ μεγάλο γεγονός της εποχής στην Αθήνα και πανελλαδικά. Είχε τεράστια αποδοχή! Ο Χατζηδάκης, ο Ελύτης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και όλοι οι καλλιτεχνικοί κύκλοι της εποχής μιλούσαν για αυτό το βιβλίο. Αλλά και τα επόμενα βιβλία του είχαν τεράστια αποδοχή: Η διπλανή μοναξιά, Ένα σκυλί στον ουρανό, Οι χαραμάδες, Οι νταλίκες ταξιδεύουν πάντα νύχτα, Οι κυρίες από τη Σαχάρα.
Ο Βαγγέλης Κολώνας υπήρξε ηθοποιός. Τέλειωσε με υποτροφία τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Έκανε σκηνοθεσίες ως βοηθός σκηνοθέτη δίπλα σε μεγαθήρια του χώρου, τον Πλωρίτη, τον Ντασέν, τον Κακογιάννη, τον Βουτσινά, τον Βολονάκη κλπ. και όλη αυτή την εμπειρία του τη μετέφερε στις επόμενες εξαιρετικές εκδηλώσεις και τα θεατρικά που ανέβαζε. Με την ερασιτεχνική σκηνή «Ονείρων Θαύματα» σκηνοθέτησε Τη μικρή μας πόλη του Θόρντον Ουάιλντερ, που παίχτηκε για πρώτη φορά σε Φεστιβάλ του Ε.Ο.Τ.
Ο Βαγγέλης έχει γράψει και αρκετά θεατρικά για τα οποία πήρε τέσσερα βραβεία από το ΥΠ.ΠΟ. και το 10 βραβείο από τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, που είχε να δοθεί 35 χρόνια.
Ο Βαγγέλης μεταφράστηκε στη Γαλλία. Έδωσε φωνή στα παιδιά του «Αριστέα». Έκανε πολλές παρουσιάσεις βιβλίων με την ιδιαίτερη σκηνοθετική του ματιά. Έκανε μεγάλες εκδηλώσεις – αφιερώματα: Το αναλόγιο του αιώνα 100 έτη φωτός και σκιάς, για τον Καβάφη, τον Λόρκα, Καραγάτση, τον Μπρεχτ, για την Σμύρνη, τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, την Πορεία του Θεανθρώπου, Σχετικά με τον Ιησού, Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Όταν ελευθερωθεί η Κρήτη, τα 200 χρόνια από την επανάσταση του ’21. Το Κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ Καληνύχτα, κύριε Καραγάτση.
Ο Βαγγέλης λέει παραμύθια στα παιδιά, επισκέπτεται γηροκομεία και Κ.Α.Π.Η. με ειδικά γραμμένες επιθεωρήσεις.
Το 1998, έτος κατά του ρατσισμού, έκανε πρόταση στον Δήμο, που έγινε αποδεχτή και μία πλατεία της πόλης μας, της Λάρισας, πήρε το όνομα της Άννας Φρανκ. Εκεί στήθηκε το ομώνυμο μνημείο από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Τα εγκαίνια αποτέλεσαν μεγάλο γεγονός, καθώς παρευρέθηκαν πολλοί επίσημοι Ευρωπαίοι. Η καταπληκτική αυτή πρωτοβουλία του μου έδωσε την ιδέα να προτείνω, και αμέσως έγινε αποδεκτή, στη Διεύθυνση Περιφερειακής Εκπαίδευσης Θεσσαλίας να διοργανώνονται εκεί κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, μαθητικές εκδηλώσεις σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Λάρισας και να τιμώνται, στο πρόσωπο της Άννας Φρανκ, τα 1.500.000 παιδιά που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
Το 1999 ο Κώστας Τσιάνος βασιζόμενος σε κείμενα από τα βιβλία του Βαγγέλη, που αναφέρονταν στην Λάρισα, σκηνοθέτησε και απέδωσε το Θεατρικό Αναλόγιο Εν Λαρίση τη, στην αίθουσα του Γαλαξία. Ήταν μια υπέροχη παράσταση που θα μείνει χαραγμένη στο μυαλό και στην καρδιά όσων είχαμε την χαρά να την παρακολουθήσουμε. Και δεν είμασταν λίγοι αφού είχε γίνει το αδιαχώρητο.
Ο ποιητής της πόλης μας Κώστας Λανταβός έχει αναλύσει εις βάθος το σύνολο του έργου του Βαγγέλη Κολώνα με τίτλο «Ο μοναχικός και ανυπεράσπιστος κόσμος του Βαγγέλη Κολώνα».
Ο Βαγγέλης είναι ο μέντοράς μου και έχω μάθει δίπλα του πολλά, που απλόχερα μοιράζεται. Οι γνώσεις του είναι απίστευτες και σε συνδυασμό με το δυνατό μνημονικό του και τη συνδυαστική του ικανότητα, νοιώθεις ότι η Google ωχριά μπροστά του!
Έχει πολλά χρόνια που τα βιβλία του είναι εξαντλημένα. Έχει πολλά χρόνια που όλοι γνωρίζουν τον Βαγγέλη μόνον ως σκηνοθέτη μεγάλων εκδηλώσεων και κάποιοι από το τελευταίο του μεγάλο συγγραφικό έργο-άθλο Η πολιτεία της σιωπής από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ένα έργο του που εκτίμησε και εξέδωσε ο Δήμος Λαρισαίων.
Έχει πολλά χρόνια που του ζητώ να ασχοληθεί με την επανέκδοση των βιβλίων του αρχίζοντας από αυτό το βιβλίο. Όχι για να εκτιμηθεί ο ίδιος, αλλά για να δώσει την χαρά της ανάγνωσης και στις επόμενες γενιές.
Ο Βαγγέλης όμως έχει μια εμμονή: «Είμαι εδώ, γνωρίζουν την αξία μου, ας έρθουν να μου το ζητήσουν», λέει συνήθως.
Εγώ, που είμαι πιο προσγειωμένη στην πραγματικότητα, σαν απογοητεύτηκα πως δε θα κάνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση, πήρα την πρωτοβουλία και ήρθα σε επαφή με τον Θάνο Γώγο της Θράκας, ο οποίος ενθουσιάστηκε με την ιδέα να επανεκδώσει τον μεγάλο αυτό συγγραφέα, που τιμά την πόλη μας.
Εύχομαι να απολαύσετε το βιβλίο αυτό και να αγαπήσετε τον Βαγγέλη Κολώνα, όπως και εγώ, μέσα από τα γραπτά του!
Βεατρίκη (Μπέττυ) Σαΐας-Μαγρίζου
Συγγραφέας
Η Βεατρίκη (Μπέττυ) Σαΐας-Μαγρίζου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ζει στη Λάρισα. Είναι παντρεμένη και μητέρα μιας κόρης. Σπούδασε οικονομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έχει δίπλωμα οπτικού. Έχουν κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά της Στην Πολυξένη (1996), Ο Νέστορας που Τόρη τον φώναζε αυτή (1997), Μοιραία ταύτιση (2002) και Το βραχιόλι της φωτιάς (2006, επανέκδοση 2022) από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, Με τα φτερά της ψυχής (2016) από τις Εκδόσεις Αρισταρέτη, τα παραμύθια Ο πρίγκιπας του πλανήτη Βίκτωρ (2011) και Βίκτωρ, ο ταξιδευτής του ουρανού (2014) από τις Εκδόσεις Διάπλαση, καθώς και το παραμύθι Το όνειρο (2023), δίγλωσση έκδοση της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλίας. Επίσης έχει γράψει τα θεατρικά έργα Η προίκα (2000), που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Θεάτρου (ανέβηκε σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή στο Studio Μαυρομιχάλη με τη Στέλλα Παπαδημητρίου και παίζεται επί σειρά ετών σε μεγάλες πόλεις ανά την Ελλάδα), Το κοινό ταμείο (2001), Η τελευταία βελονιά (2007), Φεγγάρι στον ακάλυπτο (2019) και το θεατρικό αναλόγιο Λεχάιμ – Στη ζωή (2000), που απέδωσαν η Αντιγόνη Βαλάκου και ο Πέτρος Φυσσούν και το 2019 αποδόθηκε στο Φεστιβάλ Ολύμπου. Έχει συμμετάσχει με κείμενά της στο βιβλίο Νέοι στη δίνη της κατοχικής Ελλάδας (έκδοση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, 2008). Στο Δημοτικό Ραδιόφωνο της Λάρισας παρουσίαζε την εβδομαδιαία εκπομπή λόγου «Ιστορίες χωρίς τίτλο». Έγραψε το σενάριο της ταινίας Αβραάμ-Αλμπέρτο, που προβλήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2006, στην Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Κείμενά της διδάσκονται στο τμήμα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Πάντοβα, ενώ προσκλήθηκε να παρουσιάσει το έργο της στην έδρα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Σέλουιν Κόλετζ του Κέιμπριτζ. Συνεργάστηκε με το λογοτεχνικό περιοδικό του Δήμου Λαρισαίων Γραφή και με άλλα λογοτεχνικά περιοδικά. Επίσης συνεργάζεται με το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου Αχιλλίου Πόλις. Στο μυθιστόρημά της Το βραχιόλι της φωτιάς βασίστηκε η ομώνυμη σειρά της ΕΡΤ, σε σενάριο Νίκου Απειρανθίτη και Σοφίας Σωτηρίου και σε σκηνοθεσία Γιώργου Γκικαπέππα. (Πηγή: “Εκδόσεις Καστανιώτη”, 2023).
