Τα Χρυσά φτυάρια

Ο τίτλος της δεύτερης ποιητικής συλλογής της Ελένης Κοσμά δηλώνει ρητά και εξαρχής τις οφειλές της ποιήτριας. Δήλωση που αποτελεί ένα είδος μαθητείας, ένα...

                                               ...

ΝΕΚΡΟΦΑΝΕΙΑ Θα ξεκινήσω κάπως αναπάντεχα: το συγκεκριμένο βιβλίο με βρήκε. Όντας μοναχικά στερεωμένο σε μια προθήκη βιβλιοπωλείου, έδειχνε να με περιμένει-ή, ακόμα περισσότερο, υπήρχε η αίσθηση του προ-ορισμού, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης. Έχοντας ήδη έλθει σε επαφή με το ποιητικό/θανατολογικό έργο του Ζαχαρία, ήμουν κατά κάποιον τρόπο προετοιμασμένος για κάτι απρόσμενο. Ίσως αυτό να ακούγεται αντιφατικό, περιγράφει όμως επακριβώς την αίσθηση που είχα, κοιτάζοντας το λιτό, μα όμορφο, εξώφυλλο. Οι κρίσιμες όψεις αυτών των προσεγγίσεων, που προέρχονται τόσο από την εγγύτητα της ποιητικής έκφρασης, όσο και από τον οίστρο της νεκρογνωσίας, είναι παρούσες και εδώ, φυσικά. Δοσμένες βέβαια με έναν αλληγορικό, πικρά σαρκαστικό τόνο. Συνεπώς, νιώθω πως επιβάλλεται να αντιμετωπίσω τούτο το βιβλίο ως συνέχεια της ποιητικής εξόρυξης του ανθρώπου που το έγραψε. Ακόμα κι αν κάποιοι θα το θεωρούσαν ως δοκίμιο, σατυρικής φύσης έστω. Αντίθετα, θα έλεγα πως πρόκειται για μια ακόμα παραλλαγή της νεκρικής, λυτρωτικής φύσης που κυριαρχεί στο στερέωμα του συγκεκριμένου ποιητή. Συν τοις άλλοις, το αυτό ύφος, συνιστά μια αχνή γραμμή συνέχειας, που κατάγεται από το γοτθικό ύφος του αρχέγονου επτανήσιου ποιητή, που όλοι γνωρίζουμε. Προσοχή όμως-μιλώ για σύνδεση και όχι για άμεση επιρροή. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον άλλωστε, καθόσον πρόκειται για εντελώς διαφορετικές συνθήκες και ξέχωρα, διακριτά χρονικά πλαίσια. Το θέμα της αυτοκτονίας είναι από μόνο του ένα θέμα-ταμπού. Ακόμα περισσότερο, πάντοτε με συνάρπαζε η διαφορετικότητα της αντιμετώπισης αυτής της πράξης, ανάλογα με την εκάστοτε διαφορετική κουλτούρα. Για να καταδείξω κάτι αυτονόητο όπως αυτή η ρήση, θα χρειαστεί να ανατρέξω σε ένα πασίγνωστο παράδειγμα που καταδεικνύει αυτήν ακριβώς την διαφορά: όπως όλοι σχεδόν ξέρουμε, η αυτοκτονία στον Ιαπωνικό πολιτισμό, θεωρούνταν κίνηση τιμής, που προσέδιδε αξία και κύρος στον αυτόχειρα. Αντιθέτως, στον δυτικό κόσμο και τις παραφυάδες του, μια τέτοια πράξη αντιμετωπίζεται ως δειλία. Αντιμετωπίζεται ως παραίτηση. Στο παρόν πόνημα, επιλέγεται βέβαια μια άλλη κατεύθυνση. Μέσα από ειρωνικές παραινέσεις και δηκτικά κελεύσματα, προβάλλει μια ευαίσθητη ματιά. Μια στοργική όψη απέναντι στο φαινόμενο-όπως και απέναντι στον ίδιο τον θάνατο. Ενδεδυμένο τον μανδύα του σαρδόνιου εμπαιγμού, αυτό το βιβλίο δείχνει να έχει έναν ιδιαίτερα ζωντανό παλμό. Πράγμα που εμφανέστατα ήταν εσκεμμένη επιλογή. Έτσι, αν και στα χέρια μου κρατώ ένα εγχειρίδιο με συνταγές αυτομομφής, το αποτέλεσμα προσομοιάζει περισσότερο σε μια παρωδία του τρόπου που ο μεταμοντέρνος κόσμος αντιλαμβάνεται την πορεία προς το θάνατο. Μια παρωδία της ζωής, εν τέλει. Ή ακόμα καλύτερα, της επιβίωσης, καθώς το να ονομάσει κάποιος την τωρινή κατάσταση που βιώνουν οι ένσαρκοι πολίτες ζωή, μόνον ως ύβρη θα φάνταζε στα μάτια μου. Κάθε συνταγή, μαρτυρά μια ιδιαίτερη οπτική, διανθισμένη με σχόλια πάνω στον τριγωνικό άξονα της ύπαρξης, του πολιτισμού και της κοινωνίας. Αποφεύγοντας την παγίδα της ευκολίας, του κραυγαλέου λόγου εν προκειμένω, ο ταξιθέτης αυτής της παρωδίας στοιχειοθετεί τις αντιθετικές του νύξεις με σαρκασμό. Μα όχι με ασέβεια. Φρονώ πως είναι μάταιο να αναφερθώ περαιτέρω στο ύφος του ποιητή. Ας περιοριστώ απλά στο να τονίσω πως είναι εξόχως ιδιαίτερο και ευφυέστατα λιτό. Διατηρεί την σχέση του με τις προγενέστερες απόπειρες του Στουφή, χωρίς ωστόσο να αποτελεί αντίγραφο τους. Ο πυρήνας όμως της συγκεκριμένης εμπύρετης γραφής δεν βρίσκεται στο ότι θέτει ερωτήματα-ή σε κάποια ανάλογη, δήθεν στοχαστική αναφορά! Αλλά απεναντίας, στο ότι δεν επιζητά καμία απόκριση. Και, με την χάρη του Μπόρχες, κληροδοτεί το τίποτα. Σε κανέναν.  ---------------------------------------- Ο Γιώργος Καναβός γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία και ηχοληψία. Έχει δημιουργήσει 2 ταινίες μικρού μήκους (Joy, 2004, Distress, 2006) ενώ εργάστηκε επίσης ως βοηθός σκηνοθέτη σε κινηματογραφικές...

Ελένη Αναστασοπούλου «Δυσσάκος», νουβέλα, εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2016 Η Ελένη Αναστασοπούλου, παρότι παρουσιάζεται όψιμα στα λογοτεχνικά πράγματα, μετά τo«Σκοτωμένο Νερό», το πρώτο προσωπικό της βιβλίο, μία συλλογή διηγημάτων, και επίσης μετά από...

εκδόσεις θράκα Υπάρχει ένα κείμενο του Μήτσου Παπανικολάου για τον Ελύτη όταν πρωτοεμφανίστηκε που μοιάζει με προφητεία. Είναι σαν προεξαγγελτική καταγραφή της πορείας του. Αυτό το ευτυχισμένο κείμενο σκοπεύει εκείνος που...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΗΧΟ ΤΗΣ ΚΑΥΤΡΑΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ-ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΕΤΡΕΛΛΗ Ο ίδιος ο τίτλος είναι μια ένδειξη για τη μορφή και το περιεχόμενο της ίδιας της...

Σήλικα Ρηγοπούλου, Μαθήματα οικιακής οικονομίας, Μελάνι, 2017   Ποιος ο ρόλος του οίκου στη λογοτεχνία; Αν πάμε πίσω στον χρόνο, θα βρούμε εντός του την υπομονετική Πηνελόπη, θα βρούμε...

Του Πέτρου Γκολίτση «ΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΓΕΝΑΜΕΝΟ ΠΑΡΟΝ» ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΥΟ ΠΛΕΥΣΕΩΝ: Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΚΑΙ Η ΤΖΕΝΗ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗ A) (ΑΝΤΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ) Το αινιγματικό και αναντικατάστατο αριστούργημα της λογοτεχνίας μας, η...

εκδόσεις θράκα σελ 40 Δυσκολευόμουν πάντα να καταλάβω πότε έρχεται το περιβόητο πλήρωμα του χρόνου για την έκδοση μιας συλλογής ή τί μπορεί να σημαίνουν οι “φιλολογίες” εκείνες...

    Φιλιώ Χρυσοστομίδου, Ναύτης στον ήλιο, Κουκκίδα, Αθήνα 2020. Της Ευσταθίας Δήμου Η πρώτη ποιητική συλλογή της Φιλιώς Χρυσοστομίδου εντάσσεται και αντιπροσωπεύει το είδος του λεγόμενου σπονδυλωτού...