Αφιέρωμα στον Τουρισμό μέρος α’: Εργασία στον τουρισμό
Πρόκειται για το πρώτο μέρος του θεματικού αφιερώματος μας “Λογοτεχνία και τουρισμός”. Θα ακολουθήσουν άλλα έξι (6) μέρη, με ποιήματα, μικρά πεζά, αλλά και δοκίμια. Το ειδικό αυτό θεματικό αφιέρωμα είχε ως στόχο να συγκεντρώσει κείμενα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων που γράφουν βασισμένοι στην εμπειρία του να εργάζεσαι σεζόν ή γενικά σε τουριστικά επαγγέλματα, του να ζεις σε μια χώρα που ολόκληρες περιοχές και γειτονιές αναπτύσσονται ραγδαία και αλλάζουν δραστικά χαρακτήρα, με άμεση συνέπεια την αύξηση του κόστους διαβίωσης, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση εξευγενισμού (gentrification), αλλά και τις συνέπειες της μαζικής τουριστικοποίησης, που συμβαίνει την ώρα που ισχύει το παράδοξο σε μια κατεξοχήν τουριστική χώρα ο ντόπιος πληθυσμός να αδυνατεί να υποστηρίξει οικονομικά τις καθιερωμένες εποχικές διακοπές που πήγαινε τα προηγούμενα χρόνια.
Στο παρόν άρθρο επιλέξαμε τα κείμενα που αφορούν στην εργασιακή εμπειρία γύρω από τον τουριστικό κλάδο ή και ευρύτερα. Ο Τάσος Γκόγκος γράφει για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους που σιδερώνουν πουκάμισα και οι εργασιακές συνθήκες τους ξεθωριάζουν λίγο λίγο τα χρώματά τους· ο Αντώνης Γουλιανός με την ποιητική του αφήγηση δίνει με αδρά χρώματα την ταξική πάλη του ρεσεψιονίστ με το αφεντικό που “φέτος παντρεύει την κόρη του / και κάνει οικονομία στους μισθούς μας”, αλλά και με τους αποικιοκράτες τουρίστες όταν “καλύπτω τα κενά των εξαντλημένων συναδέλφων/ που λιποθυμούν -χαμογελώντας, / γιατί κοιτάει κι ο πελάτης”· η Έφη Ζωγράφου μιλά για τους σερβιτόρους, τους απρόσωπους, δίχως χαρά σερβιτόρους και τα ρούχα της δουλειάς τους· η Αλίκη Καμπέρη περιγράφει την ζωή των αναπληρωτών καθηγητών σε τουριστικά νησιά, σε τόπους που τα πάντα ρυθμίζονται και γυρίζουν γύρω από τον τουρισμό και τέλος ο Μάρκος Τραϊτοράκης δίνει χώρο στην πραγματικότητα των εργατών που χτίζουν ξενοδοχείο δίπλα στην θάλασσα, αλλά και για την ίδια την ειδυλλιακή ελληνική θάλασσα που ξεβράζει δολοφονημένα παιδιά.
Το θεματικό αφιέρωμα για τον τουρισμό θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση στο Zatopek Book Cafe (Π. Τσαλδάρη 209, Καλλιθέα) την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου 2024, στις 20:00, με ομιλητές τους:
Βασίλη Λαμπρόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή Νέας Ελληνικής, Έδρα «Κ.Π. Καβάφη», Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Μίσιγκαν
Νικόλα Κουτσοδόντη, Ποιητή
και Ιωάννα Λιούτσια, Ποιήτρια, Ηθοποιός
Στην εκδήλωση θα διαβάσουν οι:
Δαμιανός Αγραβαράς, Σάντι Βασιλείου, Τάσος Γκόγκος, Έφη Ζωγράφου, Παναγιώτης Καλυβίτης, Σταύρος Καμπάδαης, Άννα Λύκου, Χάρης Μελιτάς, Μίνα Μοίρου, Αρεταίος Μπεζάνης, Νίκος Νόνας
Νικόλας Κουτσοδόντης
Τάσος Γκόγκος
Ξενοδοχεία
Μετράω ασταμάτητα λεφτά
και πλησιάζει η ώρα στην στάθμη
να σιδερώσω το επόμενο πουκάμισο
για να μετρήσω καινούργια λεφτά
και κάπως μικραίνουμε
όταν περνάμε την κυλιόμενη πόρτα.
Maintenance
Τη νύχτα επισκευάζουν το ηφαίστειο.
Έξω από τις κρυφές γκαραζόπορτες
περιμένουν
να πέσει σε θερμοκρασία δωματίου.
Άσπρα αυτοκίνητα
Μας περικύκλωσαν
άσπρα αυτοκίνητα
ενοικιαζόμενα και περιπολικά
Σιγά σιγά
μας ξεθωριάζουν όλα τα χρώματα.
Ο Τάσος Γκόγκος εννήθηκε το 1991 στην Κατερίνη. Έχει αυτοεκδόσει οχτώ ποιητικές συλλογές σε περιορισμένη κυκλοφορία. Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά και μέσα. Ζει και εργάζεται στην Κατερίνη ως ξενοδοχοϋπάλληλος.
***
Αντώνης Γουλιανός
Είμαι ρεσεψιονίστ,
αλλά περιστασιακά γίνομαι και βαστάζος,
μεταφέροντας βαλίτσες σε ορόφους χωρίς ασανσέρ
στα αυθαίρετα κτίρια της βαριάς τους βιομηχανίας,
για να μου δώσει ο Τουρίστας δύο ευρώ.
Κάνω θελήματα για τον καλοκάγαθο νησιώτη που με προσέλαβε,
φέτος παντρεύει την κόρη του
και κάνει οικονομία στους μισθούς μας.
Είμαι ρεσεψιονίστ,
αλλά περιστασιακά αναλαμβάνω δουλειές που δεν θα έπρεπε,
καλύπτω τα κενά των εξαντλημένων συναδέλφων
που λιποθυμούν -χαμογελώντας,
γιατί κοιτάει κι ο πελάτης.
Νιώθω τυχερό, όπως και να ‘χει-,
κάποιες φορές είναι καλοί μαζί μου.
Δεν λένε τίποτα αν πιάσω έναν χυμό να πιώ,
ούτε σχολίασαν το λερωμένο με καφέ αντίτυπο των Δουβλινέζων,
που σέρνω μαζί μου
-για υποστήριξη πιο πολύ,
δεν προλαβαίνω να διαβάζω,
κι αν προσπαθήσω το βράδυ,
το βιβλίο μού πέφτει απ’ τα χέρια.
Μου ‘δωσαν μέχρι και ρεπό, Αύγουστο μήνα,
επειδή είχα σαράντα πυρετό,
Αφαιρέθηκε, πολύ λογικά, από τον μισθό μου.
“Βλέπεις ένα μεγάλο ξενοδοχείο,
νομίζεις πως είμαι πλούσιος”
λέει το αφεντικό, δακρύζοντας σχεδόν
“δεν έχω τόσα λεφτά όσα πιστεύεις!”
Παραλίγο να τον λυπηθώ.
Αλλά έχω να κοιμηθώ μήνες,
η αλπραζολάμη δεν δουλεύει πια,
η αλλαγή βάρδιας με σκοτώνει,
ονειρεύομαι με ανοιχτά μάτια,
τα κενά μνήμης με διαλύουν,
γίνομαι κακός και πικρόχολος,
οι τουρίστες είναι ενοχλητικοί,
απολιτίκ, αποικιοκράτες, ανόητοι,
όταν φωτογραφίζονται πλάι στα μνημεία
μού φαίνονται ακόμα πιο ηλίθιοι,
όταν αγοράζουν Πάνες με πλαστικές στύσεις
και μουσικά κουτιά που παίζουν τον κιτς εθνικό ύμνο
της ζορμπικής πονηριάς,
μού ‘ρχεται να καγχάσω ειρωνικά
αντ’αυτού χαμογελάω δουλικά:
δεν υπάρχουν δουλειές στην Ελλάδα.
Η έννοια της προσωρινότητας σπάει
σε έξι με επτά μήνες το χρόνο,
σε ατεμάχιστες χωρίς ρεπό εβδομάδες
στους Ιούλιους χωρίς τέλος,
με τη ζέστη της κόλασης πάνω στους εργάτες.
Ο επιχειρηματίας/αφεντικό/καλοσυνάτος Ζορμπάς/οικογενειάρχης
παραπονιέται πως τα λεφτά δεν φτάνουν
για ένα γαμημένο κλιματιστικό.
Ο χρόνος κυλάει, ναι,
κυλάει γρήγορα,
οι μήνες θα περάσουν,
πριν καν το καταλάβω,
πέρασα τη μισή μου ζωή να τους σερβίρω.
Ονομάζομαι Αντώνης Γουλιανός και είμαι συγγραφέας και κριτικός.
***
Έφη Ζωγράφου
καρτ ποστάλ
όλες οι καρτ ποστάλ
είναι ένα ψέμα
δείχνουν
αυτό που αναζητάμε
ένα μικρό καφέ
με φερ φορζέ παγκάκια
και αντικέ τραπέζια
μέσα σε καταπράσινη χλόη
-που μπορείς να ποδοπατήσεις-
ανάμεσα σε μεγάλους κορμούς δένδρων
σε προσκαλεί
να το επισκεφτείς
μια παρέα ανθρώπων κάθονται
γελάνε με κάτι
δεν δίνουν σημασία στον άνθρωπο
με το λευκό πουκάμισο και το μαύρο παντελόνι
-τα έχει αγοράσει ο ίδιος-
που στέκεται από πάνω τους
δεν φαίνεται ολόκληρος
φαίνεται μόνο ο κορμός του
δεν φαίνονται οι εκφράσεις του
ούτε οι φθαρμένες σόλες ή οι λεκέδες στην ποδιά
έχει μόνο μια
για όλη τη βάρδια συν τις υπερωρίες
-απλήρωτες-
την πλένει τα βράδια
σε μια μικρή λεκάνη
με φθηνό απορρυπαντικό
την απλώνει σ ‘ένα κοινόχρηστο σκοινί
σ ‘ένα κοινόχρηστο σπίτι
με πολλά πρόσωπα
που αλλάζουν συχνά
εκείνος θυμάται όλα τα πρόσωπα
που στάθηκε από πάνω τους
με υπομονή
κανένα όμως δεν θυμάται το δικό του
αφού το πρόσωπο του
δεν υπάρχει σε καμία καρτ ποστάλ
αλλά και να υπήρχε
θα ήταν ψέμα
γιατί εκεί
θα φαινόταν χαρούμενος
Η Έφη Ζωγράφου γεννήθηκε το 1980 στον Πειραιά, με καταγωγή από την Κύπρο και την Αλεξάνδρεια.
Από το 2006 εργάζεται ως ναυτικός στο εξωτερικό.
Ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του περιοδικού Θράκα, και στην Ανθολογία Ελληνικής Κουηρ ποίησης των εκδόσεων Θράκα και του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Το 2023 εξέδωσε το πρώτο της φωτογραφικό zine με τίτλο «Χαρτογραφώντας το πουθενά».
Η πρώτη της ποιητική συλλογή «οικόσιτοι διαμελισμοί» ήταν στη βραχεία λίστα για το βραβείο Θράκα 2023.
***
Αλίκη Καμπέρη
Β΄ Δωδεκανήσου
Καθηγήτρια που αναπληρώνει εαυτόν
έφτασε στον προορισμό της
νησί από τα πλέον τουριστικά
Περπατάω βράδυ στην πόλη. Θέλω να βγω ραντεβού μαζί της, να δω αν έχουμε χημεία. Τα φώτα στους δρόμους έχουν το σκληρό λευκό χρώμα των φώτων του νοσοκομείου. Εδώ κι εκεί ρημάζουν άδειες πισίνες που ξεκουράζονται μέχρι να καλοκαιριάσει και να δεχτούν ξανά τα σώματα των επισκεπτών με την απαιτούμενη οικονομική επιφάνεια. Δεν είναι μια πόλη που μπορεί κανείς να ερωτευτεί. Δεν μπορεί καν να σου κάνει παρέα για ένα βράδυ. Να σε βοηθήσει να νιώθεις το μαχαίρι, αλλά έστω να μην το στρίβεις.
Καλοκαίριασε
τα πεζοδρόμια μυρίζουν
χλωρίνη και μπύρα
οι πισίνες έχουν γεμίσει νερό
Γεννήθηκα στη Ρόδο το 1989. Σπούδασα Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συνέχισα τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο της Lund στη Σουηδία με μεταπτυχιακό στη Νεοελληνική λογοτεχνία. Τα τελευταία χρόνια διδάσκω σε δημόσια σχολεία σε μικρά νησιά του Αιγαίου. Η συγγραφική μου πορεία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2021 με την έκδοση της πρώτης μου ποιητικής συλλογής με τίτλο Ανακύκλωση συναισθημάτων (εκδ. Φιλντισι) και συνεχίστηκε την άνοιξη του 2024 με τη συλλογή Το υλικό δεν ευθύνεται μα της πτώσης το ύψος (εκδ. Θράκα).
***
Μάρκος Τραϊτοράκης
Λαζαρέτο Κέρκυρας
Τουρισμός και φωτογραφία ανά σεκόντ
και μεγάλα κρουαζιερόπλοια δίπλα στους τάφους των συντρόφων
τους προσπερνάν και προσπαθούν να τους πνίξουν τα κύματα
κι αυτοί είναι βράχοι σ’απέραντη θάλασσα.
Κολυμπώντας θα τους φτάσουμε.
Κι η θάλασσα θα γίνει σταγόνα.
Κι αυτοί οι αλάξευτοι βράχοι
μνημείο σε γεμάτες πλατείες.
Καλοκαίρι σε νησιά (yolo)
Ένα αγοράκι σε μια παραλία σήμερα
μπορεί να ήταν και κοριτσάκι
προέλευση Συρία, καλοκαίρι.
Ένα παιδί σε μια παραλία σήμερα
προέλευση Συρία, καλοκαίρι.
Ξεβρασμένο ένα παιδί
σκοτωμένο ένα παιδί
δολοφονημένο ένα παιδί.
Δε το πνίξε το κύμα. Ταυτοποιήθηκε.
Οικοδόμοι δίπλα στη θάλασσα
Μπαίνει καλοκαίρι
κι είναι ωραίο να τους ακούς όπως μιλάνε δυνατά
κάνουν πλάκα ο ένας στον άλλο και καμιά φορά μαλώνουν.
Ο ήλιος είναι όμορφος δουλεύοντας με φίλους
κι η θάλασσα κρεβάτι για τον ιδρώτα σου.
Να φχαριστιέσαι τον κόπο σου και να δημιουργείς
αυτό θα πει ζωή.
Ο Σινάν είναι εργάτης παλιάς κοπής.
Πουκάμισο, μουστάκι, αδύνατο-δυνατό κορμί,
σκληρό πρόσωπο, μεγάλο χαμόγελο, σταράτα λόγια.
Μένει σε μειονοτικό χωριό της Θράκης.
Εργάτης από τη μειονότητα.
Εργάτης, άρα πλειονότητα.
Εργάτης.
Ποτέ δεν πήγε διακοπές σαν άνθρωπος
χτίζει ξενοδοχείο δίπλα στη θάλασσα…
εκεί θα χαλάσουν την υγεία τους ξενοδοχοϋπάλληλοι
στη θάλασσα…
Μενού:
εντατικοποίηση πρωί, μεσημέρι, βράδυ
σος μυοσκελετικών παθήσεων και ψυχική εξάντληση.
Ο Σινάν είναι εργάτης
καμιά φορά σκοτώνεται σε εργατικό ατύχημα
κι άλλες φορές μένει άνεργος για καιρό.
Έρχεται δύσκολος χειμώνας Σινάν.
Πολέμα.
Ασάλευτος
1η Ιούνη.
Δεν έφτασε ως εδώ το καλοκαίρι
μόνο τ’όνομα θα μείνει
κι όλα τ’άλλα φαντασίες και μαζεμένες κακές στιγμές.
Βαρέθηκα το ίδιο θέμα πάντα
έγινε η ζωή μοτίβο και δεν ξεκολλάει.
Τι ωραίος ήλιος! Τι ωραία θάλασσα! Τι ωραία κορίτσια! Τι ωραία χώρα για να ζεις!
Καλοκαίρι.
Μόνο τ’όνομα θα μείνει
κι’ αυτό το γερασμένο μοτίβο
το κουραστικό.
Κι εγώ ακόμα εδώ
φορτώνω όνειρα στην αναμονή.
Γεννήθηκα το 1989 και είμαι απόφοιτος του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχω συμμετάσχει σε εικαστικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Κωσταντινούπολη /Βρυξέλλες/ Γκάμπροβο/ Μπίτολα). Ποιήματα μου έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Φέτος εξέδωσα την 1η μου ποιητική συλλογή με τίτλο «Τριάντα στιγμιότυπα».
