Καθέ χρόνο, στην αρχή του έτους συζητάμε για τη θεματική και τη διοργάνωση του Πανθενσσαλικού Φεστιβάλ Ποιήσης με τον ιδρυτή και καλλιτεχνικό διευθυντή του, Θάνο Γώγο και την υποδιευθύντρια του, Marija Dejanović. Για τέταρη συνεχόμενη χρονιά ξεκίνησε τον Ιανουάριο ένα δημιουργικό διακαλλιτεχνικό ταξίδι, για τον σχεδιασμό της φετινής διοργάνωσης. Σ΄ένα απο τα email της, η Marija μου έγραψε τις σκέψεις της για τη ποίηση του μέλλοντος:
«Μπορούμε να γράψουμε για το δικό μας μέλλον, ή για το μέλλον άλλων ανθρώπων, αντικειμένων, τόπων, ζώων και φυτών, πόλεων και χωρών, ποταμών και λιμνών, ή ακόμη και για ολόκληρο τον γαλαξία μας….Πολλά λογοτεχνικά έργα δημιουργήθηκαν με πρόθεση να απεικονίσουν μια πρόβλεψη, έναν φόβο ή μια επιθυμία για το τι μπορεί να γίνει το τώρα αργότερα.»
‘Ενας απο τους λόγους, μεταξύ πολλών – πάρα πολλών, που αγαπώ την συνεργασία με αυτό το φεστιβάλ είναι επειδή σε κάθε project νιώθω πως χάνονται τα νοητά όρια που διαχωρίζουν τις τέχνες μεταξύ τους. Ο τρόπος που περιγράφει η Marija την ποίηση του μέλλοντος είναι πανομοιότυπος με τον τρόπο που θα μιλούσα και εγώ σε μια προσπάθεια να αποτυπώσω με λέξεις τον τρόπο και τις ανάγκες που οδηγούν τους εικαστικούς καλλιτέχνες να προσεγγίσουν την έννοια του μέλλοντος.
Με τον καιρό γεννήθηκε και η ιδέα της έκθεσης που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ και εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 26 Αυγούστου στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, με την έναρξη του 12ου Πανθεσσαλικού Φεστιβάλ Ποίησης, που διοργανώνεται από την ΑΜΚΕ Θράκα, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού Δήμου Λαρισαίων.
Η έκθεση με τίτλο «Χρονομηχανή: Ένα ταξίδι σ’ ένα καλύτερο κόσμο» πραγματεύεται την δυναμικη της έννοιας της επιλογής, την αληθινή ελευθερία και την αίσθηση του ελέγχου των πραγμάτων. Εκφράζει μια λύπη και δυσφορία για πράξεις της ανθρωπότητας, και ονειρεύεται μια επανεκκίνηση – ξαναγράφοντας την ιστορία απο την αρχή.
Ιδιαίτερη σημασία απο εννοιολογικής άποψης, έχει το σημείο που παρουσιάζεται η έκθεση. Έπειτα απο πρόταση της κας Σταυρούλας Σδρόλια, διευθύντριας του μουσείου, η «Χρονομηχανή» φιλοξενείται εντός του χώρου της μόνιμης συλλογής, στον χώρο που ονομάζεται «χρονολόγιο». Δυο σχεδόν παράλληλες γραμμές αντικειμένων διηγούνται ιστορίες απο ανθώπινα βιώματα. Αυτή της μόνιμης έκθεσης ακολουθεί μια γραμμική προσέγγιση του χρόνου, παρουσιάζοντας ένα αρχαιολογικό «σουβενίρ» απο κάθε πραγματικό σταθμό στον χρόνο. Η δεύτερη υιοθετεί μια πολυδιάστατη απεικόνιση του χρόνου, με δανεισμένα αντικείμενα ή εικόνες απο το δικό μας κόσμο, που εικαστικά σμηλεύονται ενσωματώνοντας εικασίες για τη ζωή του μέλλοντος.
Η σύγχρονη έκθεση ξεκινάει με τη «Χρονομηχανή» της εικαστικού Ζωής Σειτάνη. Το έργο της φωτίζει την αθέατη πλευρά της διασκεδαστικής ιδέας μιας χρονομηχανής, θυμίζοντας πως ένα ταξίδι πίσω δεν θα ήταν το ίδιο για όλους. Στη συνέχεια συναντάμε το γλυπτικό κοστούμι του χρονοταξιδευτή με τίτλο «Timesuit» της Θεοδώρας Τσιάτσιου που σχεδιάστηκε για να μας οδηγήσει στην έξοδο απο την αλλοτρίωση. Ο κινηματογραφιστής Γιώργος Σερβετάς με το έργο «Disiecta Membra» (σκόρπια θραύσματα), εστιάζει στην κατεύθυνση του χρόνου υπό το πρίσμα της εντροπίας. Δίπλα του, η «Lacrimosa.bot» της Βιβής Τσιόγκα αναπαριστά μια θεότητα του μέλλοντος – μια θηλυκή μηχανή ΑΙ που ξεπερνά τα όρια της τεχνολογίας, μέσα από την αγάπη και τη συμπόνια για την ουσία της υπαρξης. Η «Αδερφή ή φετίχ του μέλλοντος» της Γεωργίας Βρυττιά είναι ένα πλάσμα του μέλλοντος, μια γοργόνα που αντί για χέρια έχει φτερά, σαν αναφορά στα ακρωτηριασμένα αρχαϊκά γλυπτά. Ο φωτογράφος Παναγιώτης Πλουμής φαντάζει να ταξιδεύει στο μέλλον, σε χρονική στιγμή μετά την Αποκάλυψη, με τη φωτογραφία «Ό,τι έμεινε», τραβηγμένη το 2022. Λίγο πριν το τέλος, το εικαστικο δίπολο karl grümpe & rene p.g. συνθέτει μια χρονοκάψουλα με τίτλο «Σαν μύγες». Το έργο αφορά σε έναν κόσμο που (πιθανόν) έχει χαθεί και είναι αναγκαίο να διαφυλαχτεί σαν ντοκουμέντο. Η έκθεση τελειωνει με το έργο σύγχρονης κεντητικής τέχνης της εικαστικού Πέννυ Γκέκα. Το έργο της «Έρχομαι από τη λάσπη» είναι εμπνευσμένο απο τις πλημμύρες που έπληξαν τη θεσσαλία. Το τέλος της έκθεσης σχεδόν νοητά συνεχίζει στη διπλανή προθήκη όπου βρίσκεται έκθεμα της Παλαιοληθικής εποχής και θυμίζει ότι όλα είναι κύκλος.
Κοινός παρανομαστής τόσο στον σχεδιασμό της έκθεσης όσο και στο φεστιβαλ, είναι η σταθερη αναφορά στο παρελθόν. Χωρίς γνώση και αποδοχή του παρελθόντος δεν μπορεί να υφίσταται το μέλλον. Συζητώντας με τη Marija για τρόπους που μπορούμε να εντάξουμε αυτή τη σκέψη στην οπτική ταυτότητα του φετινού φεστιβαλ, έχουμε τη χαρά και την τιμή να συνεργαζόμαστε και με ακόμη δυο σημαντικούς φορείς της πόλης: Η έναρξη του φεστιβαλ (Δευτέρα 26 Αυγούστου) που λαμβάνει χώρα στον κήπο του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας, θα ντυθεί με πινελιές της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι Κατσίγρα, με τον ψηφιακό δανεισμό του έργου με τίτλο «Παζαριώτες στη γέφυρα του Πηνειού», (1945), του Δημήτρη Γιολδάση (1897-1993). Το έργο απεικονίζει ένα αρκετά αναγνωρίσιμο σημείο της πόλης, παρόλο που μεσολαβούν εβδομήντα εννέα χρόνια απο τη δημιουργία του. Η προβολή του έργου την ημέρα των εγκαινίων λειτουργεί ως ένας σταθμός στην αφήγηση της ιστορίας του τόπου, συνδέεται εννοιολογικά με τη φετινή θεματική του φεστιβάλ – «Το μέλλον» καθώς και με την έκθεση «Χρονομηχανή: Ένα ταξίδι σ’ ένα καλύτερο κόσμο».
Για τη λήξη του φεστιβάλ (Παρασκευή 30 Αυγούστου) που ρίχνει αυλαία στο Θερινό Σινεμά στο Μύλο του Παππά, συνεργαζόμαστε με το Θεσσαλικό Θέατρο, μέσω του δανεισμού αντικειμένων του, και έτσι η σκηνή του Σινε Μύλος μεταμορφώνεται σε ένα φιλόξενο περιβάλλον που ενισχύει την καλλιτεχνική εμπειρία στους φιλότεχνους θεατές. Μέσα από αυτό το σύμπλεγμα νέων συνεργασιών θα μπορούσε να πει κανείς, ότι αναδεικνύεται και μια ακόμη όψη της εικόνας του μέλλοντος. Το μέλλον βασίζεται στους ανθρώπους, στις ιδέες, στην επικοινωνία και στην καλή συνεργασία.
Το φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη και την αιγίδα Υπουργείου Πολιτισμού, Περιφέρειας Θεσσαλίας και Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Σχεδιασμός και επιμέλεια
Αντιγόνη Καψάλη
