7 υπέροχα βιβλία Μπιτ ποίησης και 4 ελπιδοφόρες ποιητικές συλλογές
Του Γιώργου Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη
Σήμερα στη στήλη του Barfly ξεχωρίζουμε και παρουσιάζουμε βιβλία Μπιτ ποίησης πρωτογενώς γραμμένα στα ελληνικά, τα οποία ιχνηλατήσαμε μέσα στην ελληνική αγορά βιβλίου. Επίσης, πέραν αυτών των βιβλίων, παρουσιάζουμε τέσσερα ποιητικά βιβλία από συγγραφείς που κάνουν το ξεκίνημα τους και τα θεωρούμε ελπιδοφόρα, παρόλο που δεν ανήκουν αναγκαστικά στην Μπιτ αισθητική.
I
Σύγχρονη Ελληνική Μπιτ Αισθητική: Συλλογές που ξεχωρίζει το Barfly
1. Νίκος Ερηνάκης, ακόμα βαφτιζόμαστε, Κείμενα, 2022
Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με τον Νίκο Ερηνάκη και το βιβλίο του, ακόμα βαφτιζόμαστε, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κείμενα. Μυστικό, λυρικό, ανασύνθεση της προσωπικά βιωμένης εμπειρίας σε συλλογικό αίτημα για αναθεώρηση του νοήματος σε καθημερινές στιγμές του σύγχρονου ελληνικού φαντασιακού, μια απόπειρα ένταξης του μυστικού λυρισμού του Γκέοργκ Τρακλ, της αγωνιώδους υπαρκτικής φιλοσοφίας των Σαίρεν Κίργκεγκωρ και Μάρτιν Χαίντεγκερ, καθώς και της μεταλλικής κι απόκοσμης μουσικής των Τζόι Ντιβίζιον: αυτό το κράμα είναι η ποιητική του Νίκου Ερηνάκη.[1] Θεωρώ ότι το πιο ενδεικτικό παράδειγμα, στο οποίο εμφανίζονται όλα αυτά τα στοιχεία, είναι το ποίημα «ΧΑΡΝΤΚΟΡ»:
ΧΑΡΝΤΚΟΡ
έρωτας τοξοθραύστης
γυμνός και καθισμένος σε βράχοκι εσύ ως εάν
μια αδερφή που ποτέ δεν είχα
να μυρίζεις σαν δέντραη θέασή σου πρώιμη
λίγος ακόμα θάνατος γύρω από τα μάτια‧
ανευλαβείς
απαλλαγμένοι από κάθε πλάνη
τι θρίαμβοςτο διάφανό σου έναντι του φωτεινού
κι εγώ σύμμαχός σου
αντίρροπος του φωτός
εκμεταλλεύομαι τη γνώσηθα σε φωνάξω με ένα άλλο όνομα
αλλά εσύ ούτως ή άλλως θα γυρίσειςένα παιχνίδισμα
εγγύτητας και μακρότητας
ψάχνουμε μια απάντηση
που ποτέ δε θα βρούμε εδώείτε αντιπόθος και αντεραστής
είτε ηδονή και καταστροφή
κι όμως τίποτε δεν μπορεί να μας υποκαταστήσειαξερίζωτη ετερότητα
με αγωνία για
στιγμή της ειρήνηςγια μια αρχαία αναρώτηση
που κατοικεί ακόμα μες τα μάτια σουτο αίνιγμά σου
αναπάντητο
καλεί προς το άνοιγμα
Όλα τα στοιχεία που αναφέραμε βρίσκονται εδώ: η αγωνία(αγωνία για/ τη στιγμή της ειρήνης»), καθώς και η μυστική, σκληροπυρηνική(hardcore/χάρντκορ) στιγμή αντιμετώπισης και υπέρβασης του διασκορπισμού, της διασκέδασης, του διαχωρισμού της ηδονής(Joy Division/Τζόι Ντιβίζιον) που στην περίπτωση του Ερηνάκη δε μας οδηγεί στην αυτοκατάλυση, αλλά στην ανύψωση, στην εύρεση της αυθεντικότητας («είτε αντιπόθος και αντεραστής/είτε ηδονή και καταστροφή/κι όμως τίποτε δεν μπορείς να μας υποκαταστήσει»).
Νομίζω σε αυτό σημείο αξίζει να μιλήσουμε για το επόμενο βιβλίο, το οποίο συνεχίζει την προβληματική του προηγούμενου‧ κι αυτό το βιβλίο ονομάζεται, το ματωμένο όνειρο.
2. Γιώργος Δρίτσας, το ματωμένο όνειρο, Οδός Πανός, 2023
Ο Γιώργος Δρίτσας συνεχίζει το ποιητικό του έργο, την ποιητική σύνθεση, σκιά θανάτου, με το βιβλίο, το ματωμένο όνειρο, τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Οδός Πανός. Πρόκειται για μια διαθήκη θανάτου, ένα βιβλίο τρόμου, το οποίο δε θέλει την ειρήνη, δεν επιδιώκει την ησυχία, διότι η αυθεντικότητα βρίσκεται στο ιδιοσυμβάν της αυτοκατάλυσης, όπως θίγει το στο ποίημά του, «Οι χαμένοι μονόλογοι του Renzo Novatore – ο χορός των μαύρων άστρων (1)»:
Οι χαμένοι μονόλογοι του Renzo Novatore – ο χορός των μαύρων άστρων (1)
Καλύτερα να ανέβουμε
στις φλόγες της πυράς
και να πέσουμε
με το κρανίο κομματιασμένο
από μια ριπή
ενός τυφλού
εκτελεστικού χτυπήματος
παρά να δεχθούμε
το φάντασμα
μίας ειρηνικής ζωής
Πρέπει να καούμε, να αποδεχθούμε την εσωτερική αγωνία για αυτοεκπλήρωση παρά να δεχθούμε την ηρεμία, την ησυχία, η οποία αποτελεί παραίτηση από το κυνηγητό της αυθεντικότητας, από τη θέληση για δύναμη, δηλαδή τη θέληση για ανάπτυξη των κριτικών ικανοτήτων και την εύρεση του αυθεντικού εαυτού. Ο Γιώργος Δρίτσας, με το προσωπείο του Renzo Navatore, γίνεται ένας άλλος Ζαρατούστρας και θέλει να βρει την αλήθεια μέσα από το όνειρο, την κρύπτη του τραύματος το οποίο κρύβεται στο ασυνείδητό μας: ένα ματωμένο όνειρο.
Συνεχίζοντας το ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Μπιτ, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσουμε την ποιητική συλλογή του Βασίλη Ζηλάκου, Υπεράσπιση. (ένα) ποίημα για τη Νύχτα, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν.
3. Βασίλης Ζηλάκος, Υπεράσπιση. (ένα) ποίημα για τη Νύχτα, Σαιξπηρικόν, 2024
Σε αυτή συλλογή ο Βασίλης Ζηλάκος μετουσιώνει το μυστηριακό στοιχείο της περιπλάνησης, το συναίσθημα του καθολικού φόβου προς το άγνωστο– τον «κοσμικό φόβο»–, σε έναν καλογραμμένο και πεπαιδευμένο ελεύθερο στίχο, ο οποίος επιτρέπει στον δημιουργό και στον αναγνώστη να χαθούν μέσα στη νύχτα, εκεί όπου όλα κρέμονται σε μια κλωστή, δεν υπάρχει ειρήνη, δεν υπάρχει αυτοπυρπόληση του εσωτερικού ήλιου μας, αλλά το βλέμμα καθηλώνεται εδώ στο μεγάλο μυστήριο: το μακέλεμα της Νύχτας, το οποίο βλέπουμε ολοζώντανο στο ποίημα, «ΑΣ ΠΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ‘ΚΕΙ και μη ρωτάς»:
ΑΣ ΠΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ‘ΚΕΙ
και μη ρωτάς.
Πρέπει να μάθεις να μη ρωτάς.
Ρώτα τον έναν, ρώτα και τον άλλον,
για να δεις πω έχω δίκιο:Άρρωστα και σιχαμερά κεφάλια,
κλείνοντας βιαστικά την πόρτα,
σαν τους κοίταξε η γυμνή αλήθεια
χάθηκαν στ’ αθέριστα σκόταδια.Αφήσε τους μόνους, μόνους με τον καθρέπτη.
Βρίσκεται ήδη εδώ
το άσπρο συννεφάκι του μεσημεριού που ψάχνουμε.
Ένα σύμπλεγμα από ρόζους και σκίνα
όπου το φίδι περνά σιμά
για να’ χει το ροδόφυλλο τον ήχο του
κι ο αρχάγγελος τον νεκρό του. Εμείς
να παίρνουμε ευχή μ’ όσα θα λάμπουνε ξανά
και του Ιαπετού το σπέρμα το μυρισμένο.Ας πάμε προς τα ‘κει.
Γιατί είτε ακούς είτε όχι
τη γλώσσα του θανάτου τη διπλή,
ο Κόσμος επιζεί και όλα συγχωρούνται
μέσα στη μνήμη του Σπλαχνικού.Τότε μια γη απλώνεται ξανά:
Αφράτη
σκούρα
και θρησκευόμενη.
Γεμάτη από φθινόπωρο και την ελπίδα
εκείνων που η ζωή τους ήταν ένας ήχος
κυλιόμενος στο σκοτάδι.Δεν άκουγαν την ώρα, το μέσα μόνο τρίξιμο,
κι έκανα στα γόνατα πως χτύπησαν,
μα είχαν ήδη σκοτωθεί από των τουφεκιών τις κάννες.Και σε επισκέπτεται η ποίηση
Κλείνοντας την ερημιά στον ύπνο.
Σε επισκέπτεται το σκέλεθρο ή κάποιο άστρο,
η γυμνή πάντοτε πεμπτουσία.Τώρα ας προς τα ‘κει.
Η ποίηση του Βασίλη Ζηλάκου είναι ταξίδι στα βάθη νύχτας και μιλά για τον θάνατο που παραμονεύει σε κάθε γωνία του ταξιδιού μας για την εύρεση της αυθεντικότητάς μας, του «εαυτού» μας‧ ωστόσο αξίζει κανείς το διαβεί αυτόν τον δρόμο, αυτή την «τελετουργία» προς την αλήθεια–να γίνουμε ήρωες σε άχαρους καιρούς.
Μιλώντας για ήρωες σε άχαρους καιρούς, θα πρέπει εδώ να μιλήσουμε και για τους ήρωες σε άχαρες πόλεις, όπως ακριβώς τους αποτυπώνει η Ξένια Καλαϊτζίδου στο βιβλίο της, Ήρωες Άχαρων Πόλεων, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ένεκεν.
4. Ξένια Καλαϊτζίδου, Ήρωες άχαρων πόλεων, Ένεκεν, 2015
Εδώ ο θάνατος και η Κόλαση γίνονται αστικά τοπία, τα οποία θρυμματίζουν, σκοτώνουν τους κατοίκους τους μέρα με τη μέρα, νύχτα με τη νύχτα. Εδώ η Ξένια Καλαϊτζίδου δεν παρουσιάζει την ομορφιά του κόσμου, αλλά εξετάζει και κρίνει την Κόλαση που βαφτίστηκε «βιομηχανική ζώνη». Ορίστε και το ομώνυμο ποίημα:
Η βιομηχανική ζώνη
Να τη πάλι.
Η βιομηχανική ζώνη
στωικά σκίζει την παγερή ομίχλη
με τους γερανούς της.
Μια σάπια μάζα:
θρυμματισμένα κεραμίδια,
στράντζες, αντλίες, τόρνοι
(σε όλα αυτά δε βάζαμε διαστάσεις
σύμφωνα με τα πρότυπα της ISO;)
ζωές ανθρώπων–
γεμίζουν απόβλητα τώρα
όπως αυτά εγκαταλειμμένα σπίτια
και οι άδειες στοές με ταμπέλες βιοτεχνιών.
Τη γύφτικη φούστα της ρακοσυλλέκτριας
φοράει η βιομηχανική ζώνη.Ξεκινά απ’ αυτό το θωρακισμένο σχολείο
απλώνοντας μια μυρωδιά βενζίνης και τυποποίησης
Στη βιομηχανική ζώνη αφήσαμε την παρθενιά μας,
δικά της αστέρια καταλήξαμε να μετράμε
απ’ την ταράτσα
λέγοντας ότι θ’ αρχίσουμε να ζούμε,
στο δικό της όμηρο είμαι επισκεπτήριο Τρίτη.Κατέρρευσε–
την έκοψε στη μέση ένα πράσινο τραίνο
με πήρε τόσο μακριά που αρρώστησα,
κι ύστερα αυτούς που αγάπησα,
έναν έναν.
Μαμά, σε τσάκισε εκείνο.
Μην κρύβεσαι στα ταξί.
Μην κλαις για μένα–
αυτά είναι τα υποπροϊόντα της ορμής
για τη δικιά μου και τη δικιά σου ελευθερία.
Μικρή βάδιζα δίπλα στα εργοστάσια
μαζεύοντας λουλούδια.
Τώρα βαδίζω μαζεύοντας σιωπές:
έχει κανείς δουλειά για μένα;
Ψάχνει για να βρει δουλειά για να «νοικιάσει» τις μέρες της στο κολαστήριο της σύγχρονης βιομηχανικής ζώνης. Και με αφορμή αυτό το συγκεκριμένο « ενοίκιο» προχωρούμε στην επόμενη ποιητική συλλογή, Οι Ένοικοι των Ημερών, του Δημήτρη Βούλγαρη, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σμίλη.
5. Δημήτρης Βούλγαρης, Οι ένοικοι των ημερών. Σμίλη, 2023
Η γραφή του Δημήτρη Βούλγαρη είναι δρόμος που ξεκινά να αναπτύσσεται από την ανατολή του Ήλιου και καταλήγει στη Θεσσαλονίκη, στην παλιά ξεχαρβαλωμένη αποβάθρα του λιμανιού, κοιτάζοντας τους απέραντους ουρανούς πάνω από το SKG και νιώθει ολόκληρη αυτή την άγρια πόλη‧ πρόκειται για έναν δρόμο που οδηγεί στην απεραντοσύνη της Θεσσαλονίκης μέσα στη βαθιά νύχτα που ευλογεί τη γη, που σκοτεινιάζει όλα τα ποτάμια, που σκεπάζει όλες τις βουνοκορφές‧ εκεί ταξιδεύει ο ποιητής και ο αναγνώστης: στα βάθη αυτής της νύχτας. Αυτό φαίνεται ιδιαίτερη στο ποίημα-πυρήνα της συλλογής του, το οποίο κατέχει τον ομώνυμο τίτλο:
ΟΙ ΕΝΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ
Πάλι τα ίδια πουλιά μουρμουρίζουν
Θλιμμένες νυχτερινές συμφωνίες
Στα άγνωστα πρόσωπα
Που πια δεν ρωτούν για τίποτα
Κι όμως κοπιάζουν και κινούνται.Όσοι δεν πρόλαβαν
Πλέον σιωπούν
Κάτω απ’ το κόκκινο νέφος μιας πόλης
Που τρεμοπαίζει επιδεικτικά τα βλέφαρα
Στους ανώνυμους ενοίκους των ημερών.Νομίζω πως δεν έφτασα ακόμη
Κι ας έχω μες στα χέρια μου σημάδια
Από τον χρόνο που πέρασε με στόμφο
Και φύτρωσε αμφιβολίες στα όνειρα.Σαν να μη χορταίνει ζωή ο καιρός
Και υπενθυμίζει μονίμως θανάτους
Που πηγαινοέρχονται βιαστικά.
Δεν βρίσκει φως
Ο δρόμος να συνεχίσει
Και περιορίζει τα γεγονότα σε καταναγκαστικό κύκλο.
Πριν ξημερώσει
Κάποιος θα σηκώσει το κεφάλι στον ουρανό
Και θα γνέψει καταφατικά.Αργότερα
Πολλοί θα πουν πως αυτοκτόνησε.
Οι Ένοικοι των Ημερών είναι ένα ραγισμένο Αλληλούια, μιαν arte povera, μιαν ευχαριστία που βυθίζεται στη λάσπη, αλλά δείχνει την οργή της κόντρα στη Νύχτα, ενώ βρίσκεται εντός της.
Αυτή την οργή τηνσιγάζουν δύο ποιητικές συλλογές που λάβαμε πρόσφατα στα χέρια μας: η συλλογή, Υπήρξαμε, του Δημήτρη Γλυφού και η συλλογή, Κυψέλες, του Γιώργου Αλισάνογλου, οι οποίες κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Σμίλη και Κίχλη αντιστοίχως.
6. Δημήτρης Γλυφός, Υπήρξαμε, Σμίλη, 2021
Η πρώτη συλλογή είναι αποσπάσματα ερωτικού λόγου, μικρές ερωτικές ιστορίες και εξομολογήσεις για έρωτες που ήρθαν και έφυγαν– για αυτό άλλωστε είναι ιστορίες, έγιναν και έληξαν, είναι πλέον παρελθόν– και η αμεσότητα αυτών των ποιημάτων, μας θύμισαν τα πρώιμα ερωτικά ποιήματα του Τσαρλς Μπουκόφσκι,[2] στα οποία ο χρόνος για μεταφορές και ρητορικά σχήματα δεν φτάνει, όλα πρέπει να λεχθούν τώρα, απλά, λιτά, άμεσα, διότι το πρωί όλα θα χαθούν. Παραθέτουμε μερικά από τα άτιτλα θραύσματα ερωτικού λόγου του Δημήτρη Γλυφού:
αν είναι να καούμε
ας καούμε
μεγαλοπρεπώς
αν μπορούσα
θα ερωτευόμουν γυναίκες
που σκίζουν τα γραπτά μου
όταν δεν τους ανήκουνξεροκαταπίνω
τώρα
που γράφω αυτές τις λέξεις
στη στάση
τα μεσάνυχτα
κουρασμένοι
έγειρα
έγειρεςστολίσαμε τη νύχτα.
7. Γιώργος Αλισάνογλου, Κυψέλες, Κίχλη, 2021
Το στόλισμα της νύχτας το συνεχίζει ο Γιώργος Αλισάνογλου με τις Κυψέλες του, οι οποίες είναι σύγχρονες πόλεις μνήμης, η κρύπτη του ασυνειδήτου μας και εκεί ο ποιητής προσπαθεί να ζήσει ξανά αυτό που έχασε, διότι είμαστε αυτά που χάνουμε και το ποιητικό υποκείμενο ψάχνει τη χαμένη αγάπη μέσα στις Κυψέλες. Αυτό το δείχνει το ποίημα, «[Μόνον εμείς]»:
Μόνον εμείς
Οι κυψέλες είναι σύγχρονες πόλεις που χτίσαμε
πάνω σε ερείπια όταν ήμαστε παιδιάγεωμετρία μνήμης
ένα δωμάτιο είν’, η μάνα
μήτρα που γεννάει σώματα που μέσα τους καίει
ανάγκη λαξευμένη στην πέτρα — χωρίς εσύ, χωρίς εγώ
ανοιχτή, γυμνή και διχασμένη — όπως διχασμένος
είναι ο κόσμος σε μια εσωτερική έκταση που δεν
τον βλέπεις μέχρι να φανεί κάποτε εκείνο το
διαπεραστικό φως που σκοτώνει δίχως να ξέρει πώς
(όταν τα μάτια γίνονται πόδια)
σ’ οδηγεί σ’ αυτόν τον προς κάθε κατεύθυνση
ατελείωτο τόπο
(μες στο μέλι μεγαλώνει το σκοτάδι —
από κει που έφυγες θα εμφανιστεί
ο ουρανός
και θα ‘χει το βλέμμα σου (τα μάτια είναι η τελευταία εικόνα της γης
μπουμπούκια πού είναι πιο πολύ αίσθηση παρά χρώμα
γι’ αυτόν τον απύθμενο συνωστισμό ζωής (μέσα στις κυψέλες πού έφτιαξα
ήθελα να σου δώσω έναν χορό
ήθελα να σου δώσω τα χέρια μου
ήθελα να σου δώσω τη γλώσσα μου
μια συνθήκη ελευθερίας σαν μια αλήθεια
που αρχίζει ξανά και ξανάθέλω όταν θα γεμίζουμε τα όπλα μαζί
να ξαναγίνουμε παιδιά
το πρόσωπό σου να είναι στραμμένο
προς τον κήπο με τις λεμονιές
να φτάσουμε εκεί πριν απ’ τη μνήμη
πριν απ’ τις πόλεις
πριν από εμάςδεν υπάρχει το εκεί. δεν υπάρχουν οι λεμονιές.
δεν υπάρχει η μνήμη δεν υπάρχουν οι πόλεις.
μόνον εμείς.
Οι ονειρώδεις νύχτες των Κυψελών είναι φωτεινές κι αποπνέουν τη μυστηριακή και ιερή ατμόσφαιρα του έρωτα και την ανάγκη της γνώσης του εαυτού μας μέσα από τα μάτια του Άλλου, διότι μόνον εκεί «δεν υπάρχει η μνήμη/ δεν υπάρχουν οι πόλεις./μόνον εμείς».
ΙΙ
Τέσσερις νέες ποιητικές φωνές που ξεχωρίζει το Barfly
1. Χρηστίνα-Καλλιρρόη Γαρμπή, Άπω Αργεντινή, Σμίλη, 2023
Όμως η μνήμη είναι και βάσανο κι αρκετοί θέλουν την κατάλυσή της. Όμως, όχι η Χρηστίνα-Καλλιρόη Γαρμπή, η οποία με τη συλλογή της, Άπω Αργεντινή –κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σμίλη– προσπαθεί μέσα από ανακαλούμενα τραύματά της να δημιουργήσει μια φανταστική χώρα μνήμης, την Άπω Αργεντινή, όπου θα μπορέσει να δει και μοιραστεί τα τραυματικά βιώματά της, με απώτερο σκοπό την εύρεση του εαυτού της εντός αυτών, καθώς και την ανάδειξη του καθολικού χαρακτήρα τους. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν τα ακόλουθα δύο ποιήματά της:
1.
μου αρέσει
όταν σε λένει πάχνη
άνθρωποι που μόλις γνωρίσαμεοι πληγές σου
είναι αστέρια τρύπες
όλοι βλέπουν καλύτερα μέσα σουέχω παρατηρήσει
ότι ο τρόπος που με πιάνεις
είναι μια ζακέτα στους ώμους
ενός ανθρώπου που κοιτάζει τον γκρεμόεάν γυρίσω και δω το βλέμμα σου
–βλέμμα ικανοποιημένου δέντρου–
αναγνωρίζω αυτά που επίτηδες ξέχασασε έχω δει
να σηκώνειςτους ώμους για μέρες
ασύνειδη υπενθύμιση σε όλους
ότι δεν φταις.
5.
βάζουμε τις μανάδες μας
σε βάζα
και τα σπάμε
Η Χρηστίνα-Καλλιρόη Γαρμπή θέλει να βάλει φωτιά στο φυτίλι του ποιητικού εκρηκτικού μηχανισμού, του οποίου ο ρόλος είναι η αποτίναξη των βαριδίων της μνήμης που κρατούν τον άνθρωπο δέσμιο στην επανάληψη της τραυματικής ζωής τους. Ωστόσο αυτό το φυτίλι δε το θέτει μόνο αυτή η συλλογή, αλλά και της Ελισάβετ Ιγγλίζ, Θρυαλλίς, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
2. Ελισάβετ Ιγγλίζ, Θρυαλλίς, Κέδρος, 2023
Θρυαλλίς καταρχάς είναι αρχαιοελληνική λέξη και σημαίνει το φυτίλι που πυροδοτεί κάποιον εκρηκτικό μηχανισμό‧ όμως σημαίνει και το γεγονός που πυροδοτεί καταστροφικές εξελίξεις και στην προκειμένη περίπτωση το γεγονός ταυτίζεται με την ποιητική δημιουργία, την ανάγκη για ποιητική δημιουργία. Η ποιητική συλλογή είναι απόπειρα μυθολογίας του έρωτα που θα επιτρέπει στον άνθρωπο να ζει απόλυτα ελεύθερος. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το ποίημα, «Ελευθεριαγάπη»:
5
Ελευθεριαγάπη
Απόλυτη
Ελευθεριαγάπη
Ένα πολύτιμο άνθος
λεπτό κι εύθραυστο
ευωδία που πληθαίνει την ώρα
της προσευχής για σένα
Να αγαπάμε
ας αγαπάμε
να αγαπάμε
του κόσμου τις επιστροφέςΚι ας είναι
να σου πω
και να μου πεις
και να σταθούμε
σ’ έναν τόπο πάντα
να σε κοιτώ κατάματα
κι απ’ τη χαρά να κλαίω
να πίνουμε απ’ το κρασί το δυνατό
μέσα μας να καίει
Και ν’ αγαπούμε
ν’ αγαπήσουμε
ν’ αγαπούμε
του κόσμου τις επιστροφέςΝα μη σε νοιάζει άλλο τίποτα
εκτός απ’ την Αγάπη
Να ξεχαστούν όλα που είναι από πίσω μας
κι όλα που δεν είναι
και που κρατούμε μέσα μας
και που δεν είναι
Ν’ αφεθούν
να πάνε
να λαθέψουνε
Κι ας καλωσορίζουμε
να καλωσορίζουμε
ας καλωσορίσουμε
του κόσμου τις επιστροφές
Κι ας αγαπούμε Κι ας αγαπάμε
ν’ αγαπούμε ν’ αγαπάμε
του κόσμου τις επιστροφές μας
Κι ας αγαπήσουμε
ν’ αγαπούμε
ν’ αγαπάμε
με μια γιορτή
την κάθε επιστροφή μας
Όμως, πέραν από τη συγκεκριμένη μυθολογία, υπάρχει και μια προσέγγιση για τον έρωτα που κρύβεται στους τέσσερις τοίχους ενός διαμερίσματος, στον σκυφτό θάνατο ενός λάπτοπ, στην αναμμένη τηλεόραση που παίζει για να παίζει, για να ακούγεται μια φωνή μέσα στο σπίτι, διότι όταν πλακώνει η μοναξιά, τότε όλα μοιάζουν βαριά και δυσβάσταχτα, αλλά ακόμα κι όταν ο άλλος είναι εκεί, ξέρουν και οι δύο ότι σχέση αυτή έχει έναν προορισμό: τη λήξη της. Αυτή την ατμόσφαιρα αναδίδει η Ιωάννα Χρονοπούλου στο βιβλίο της, Παραλίγο, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σμίλη.
3. Ιώαννα Χρονοπούλου, Παραλίγο, Σμίλη, 2023
Μελαγχολική, απλή, απέριττη, βαθιά λυρική, η ποίηση της μας φέρνει το πρόβλημα των σχέσεων σε μια εποχή που δεν μπορούμε να έχουμε σταθερότητα σε καμία πτυχή της ζωής μας, ούτε ακόμα στον έρωτα. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το ποίημα, «Φρούτα του πάθους»:
Φρούτα του πάθους
Εγώ τον έκοψα
τον γλυκό καρπό
εγώ σ’ τον έδωσα
κι εσύ τον πήρες
κι έτρεχαν τα ζουμιά
στο πρόσωπό σου
κι όλο ζητούσες,
κι άλλο κι άλλο
κι όμως δεν άπλωσες
το χέρι σου
να κόψεις – συνεπής Αδάμ
μην και επωμιστείς
κάποια ευθύνη.
Όμως, ο έρωτας μπορεί να είναι πιο βίαιος, πιο τρομακτικός, πιο γκροτέσκος. Αυτό μας μαθαίνει η ποιητική συλλογή του Αργύρη Δούρβα, νεκροταφείο ζώων. άλλα ερωτικά, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη.
4. Αργύρης Δούρβας, Νεκροταφείο ζώων / Άλλα ερωτικά, Νεφέλη, 2023
Ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε και ο Τιμ Μπάρτον διάβαζαν Αργύρη Χιόνη και Μιχαήλ Μπαχτίν; Η απάντηση είναι το βιβλίο του Aργύρη Δούρβα, το οποίο προσπαθεί να αποτυπώσει μικρές ιστορίες φρίκης και έρωτος με μαύρο χιούμορ κι αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στα ποιήματα, «Το βάζο» και το «Μπορώ να πεθάνω για κείνη» :
Το βάζο
Έχω ένα βάζο με σκουλήκια
τα κοιτάζω στον ελεύθερο χρόνο μου
εξοικειώνομαι με τους μελλοντικούς συγκατοίκους
γλοιώδη ακέφαλα, όμως κατά βάθος σοφοί
γνωρίζουν ότι στο χώμα όλοι είναι ίσοι
Μπορώ να πεθάνω για κείνη
Αν όμως τύχει μια σφαίρα
να καρφωθεί στην καρδιά της
από ένα χέρι που μπορεί
να είναι δικό μου
τότε προτιμώ να μείνω ζωντανός
και ν ’αφήνω λίγα λουλούδια
στον τάφος της
κυρίως τις Κυριακές
που δεν θα έχω κάτι άλλο να κάνω
ή κάποια να δω.
Αυτά ήταν τα «ευρήματά» μας. Το Barfly έχει βρει παρά πολλά έργα και θα ψάχνει ακόμα περισσότερα έργα που έχουν ειλικρινή λόγο και διαυγή συναισθήματα. Το αφιέρωμα στην Ελληνική Μπιτ λογοτεχνία ανανεώθηκε και θα δημοσιευτούν νέα 20 κείμενα για αυτό. Το επόμενο κείμενο όμως δε θα είναι για αυτό, αλλά για την Αντάνια Σίμπλι. Περισσότερα νέα στην επόμενη συνάντησή μας. Καλή ανάγνωση!
Σύντομο βιογραφικό
Ο Γιώργος Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Φιλοσοφίας, μεταφραστής, βιβλιοκριτικός και υπεύθυνος της γραμματείας του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας ΙWPR. Προσφάτως κυκλοφόρησε το πρώτο αφιέρωμά του πάνω στην Μπιτ Ποίηση από το περιοδικό των εκδόσεων Οδός Πανός, τεύχος 200.
[1] Πέραν του εντοπισμού των αναφορών του ποιητή από τον γράφοντα του κειμένου, ο συγγραφέας επιβεβαίωσε τους ισχυρισμούς αυτούς σε αποκλειστική συνέντευξή μαζί του για το υπό εξέτασιν βιβλίο. Σ.τ.Σ.
[2] Ενδεικτικά αναφέρω το ποίημα, «the shower»(το μπάνιο/η ντουζιέρα) στο οποίο ο Τσαρλς Μπουκόφσκι περιγράφει το θαύμα του έρωτα μέσα στο άγγιμα του άλλου μέσα στο καυτό νερό της ντουζιέρας και το φόβο της απώλειας του, της μοναξιάς της λήξης, της νύχτας χωρίς τον άλλο. Μπορείτε πλέον να το βρείτε στην ακόλουθη έκδοση: Charles Bukowski, Τhe Pleasures of the Damned: Selected Poems 1951-1993 (Εδιμβούργο:Canongate, 2018).