Σημείωση του μεταφραστή
Η Αντικειμενική Σχολή Ποίησης της Αργεντινής
Αργεντινή 1990. Η τελευταία γενιά ποιητών του 20ου αιώνα, κάνει δειλά την εμφάνιση της στο νεοσυσταθέν λογοτεχνικό περιοδικό «18 whiskys». Μεταφραστές, σεναριογράφοι κινηματογραφιστές ή δημοσιογράφοι και πάνω απ’ όλα ποιητές, αποτελούν μέλη της μυθικής παρέας των δεκαπέντε νέων τότε ανήσυχων πνευμάτων που ίδρυσαν την επιδραστική επιθεώρηση στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Δεν κυκλοφόρησαν παρά μονάχα δυο τεύχη (δυσεύρετα σήμερα), μα ήταν αρκετά για να ταράξουν τα λιμνάζοντα ποιητικά ύδατα. Με σύνθημα τον περίφημο στίχο-ρίμα του ρομαντικού ισπανού ποιητή Γουστάβο Αδόλφο Μπέκερ [Gustavo Adolfo Bécquer, 1836- 1870], «Poesía eres tú», ή «η ποίηση είσαι εσύ» και τη χρήση μιας αντιλυρικής θεματικής και γλώσσας, μετέφεραν στους στίχους τους τον παλμό μιας εποχής.
Σαράντα σχεδόν χρόνια μετά, το έργο τους παραμένει σχετικά άγνωστο παρότι έθεσαν τις βάσεις για τη λεγόμενη Νέα Αργεντίνικη Ποίηση (Nueva Poesía Argentina), η οποία γράφεται ως σήμερα. Εμπνευσμένοι από τον Ezra Pound (1885 – 1972) και κυρίως τον William Carlos William (1883 – 1963) έγραψαν τη δική τους εκδοχή Αντικειμενικής Ποίησης (Objective Poetry), περιγράφοντας τον κόσμο που τους περιέβαλλε και εκφράζοντας την ανάγκη για μια ποίηση εθνική έξω από την ισοπεδωτική κατηγοριοποίηση-κλισέ της «λατινοαμερικάνικης ποίησης».
Οι Μαρτίν Πρίετο (Ροσάριο, 1961), Λάουρα Γουίτνερ (Μπουένος Άιρες, 1967), Ντανιέλ Γκαρθία Χέλντερ (Ροσάριο, 1961) και ο Φαμπιάν Κάσας (Μπουένος Άιρες, 1965) που παρουσιάζονται μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Το παρόν αφιέρωμα δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό «Το δέντρο», στο τεύχος Αυγούστου του 2023.
Σήμερα σας παρουσιάζουμε τέσσερα ποιήματα του Ντανιέλ Γκαρθία Χέλντερ.
Daniel García Helder (Rosario, 1961)
Ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας. Έχει εκδόσει τρεις ποιητικές
συλλογές. Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε διάφορες
ανθολογίες λατινοαμερικάνικης ποίησης. Όμοια με τον Μαρτίν
Πρίετο, διετέλεσε μέλος της συντακτικής ομάδας της επιδραστικής
λογοτεχνικής επιθεώρησης «Diario de poesía». Από το 2001
διευθύνει το πολιτιστικό κέντρο «Casa de la Poesía» του Μπουένος
Άιρες.
Κόκκινο πάνω στο νερό
… Είναι αυτά τα τούβλα, στο βάθος,
το απόγευμα υπό το φως
του Αυγούστου, που στοιβαγμένα από έναν άντρα
και μια γυναίκα ή από έναν άντρα
και μια γυναίκα και τα παιδιά τους,
δεν προκαλούν αίσθηση στη ψυχή.
Κι είναι αυτά τα άλλα
αραδιασμένα για να στεγνώσουν, σε σειρές,
επάνω στη σανίδα.
Αν υπήρχε νερό της βροχής εκεί
απ’ όπου ξεθάφτηκαν,
όχι πολύ μακριά, το απόγευμα,
θα υπήρχε πάνω στο νερό
σκόνη από τούβλα.
Εμπόδιο εξ Ανατολής
… Καθισμένος σαν βουδιστής μοναχός
πάνω στις φτέρνες μου,
μία μαούνα πράσινη και μια λευκή
απομακρύνονται προς αντίθετες κατευθύνσεις.
Μόνο που απλώνοντας ένα τραπεζομάντηλο
στη χλόη διάσπαρτη από τριφύλλι
ο μοναχός δεν θα ‘βλεπε όπως εγώ
σύνδεση ανάμεσα στις στιγμές,
αναμφισβήτητα δεν θα έμπλεκε
το ένα πράγμα με το άλλο μέσα στο χώρο
παρά στον καθαρό νου.
«Το μοναδικό πραγματικό και αξιόπιστο
είναι τα γεγονότα», θα έλεγε
ανοίγοντας ένα μπουκάλι.
Ή ακόμη: «Γαλάζιες κορυφογραμμές
ή σύννεφα στον ορίζοντα
είναι μία πλασματική διάζευξη».
Και πράγματι, διαλυόμενες σαν καπνός
οι εξωτερικές εικόνες, το τοπίο δεν υπάρχει.
Σώματα όλων των μεγεθών
απ’ όπου τρέχει το ίδιο αίμα
Χίλιες εννιακόσιες ογδόντα εννιά τρύπες
μετατρέπουν το ράντζο σε σουρωτήρι
έτσι ώστε οι κλιματικες συνθήκες των τεσσάρων εποχών
να διαχέονται σε συγχορδία μες στο μοναδικό δωμάτιο
χωρίς να υπάρχει ανάγκη για παράθυρα. Αγουροξυπνημένος,
με τον αγκώνα στα σκεπάσματα ο Λεκάνο σαρώνει με το βλέμμα του
τα απλωμένα σώματα της μητέρας, της συζύγου,
του κουνιάδου, τις κόρες που είναι τρεις
συν τα δυο σκυλιά που, χωρίς να υπολογίσουμε τον παπαγάλο,
ανεβάζουν σε οχτώ τον αριθμό των θυμάτων
της σφαγής της οποίας, σε κατάσταση μεθης,
θα μπορούσε να ήταν ο υπαίτιος· αλλά δεν θυμάται
τίποτα και οι τούφες μαλλιών πάνω στα μάτια του
του δίνουν όψη πόνυ καθυστερημένα γραμματισμένου.
Τη φορά που κάποιος μου μίλησε για μαύρες τρύπες…
Τη φορά που κάποιος μου μίλησε για μαύρες τρύπες,
άστρα των οποίων η δύναμη βαρύτητάς τους είναι τόση
που απορροφούν το ίδιο τους το φως και γι’ αυτό δεν τα βλέπουμε να λάμπουν,
μου ήρθαν στο νου ένα ζευγάρι παπούτσια που είχα δει
παρατημένα στο αμφιθέατρο: βρώμικα, στραβοπατημένα,
το ένα πάνω σε μια κερκίδα, το άλλο πάνω στην παραπάνω,
ακριβώς σαν κάποιος να τα φορούσε
και να πήγαινε απ’ την εξέδρα προς τα αποδυτήρια.
Και τώρα περνώντας από την παραλία όταν βλέπω
τα αποσυναρμολογημένα αεροπλάνα να περιβάλλουν το κτήριο
του Αεροναυτικού Μουσείου, τόσο βαριά στην όψη
που δύσκολα πιστεύει κανείς πως μπόρεσαν να απογειωθούν,
τρύπες και παπούτσια επιστρέφουν στο νου μου, αδιαχώριστα πια
όπως οι όψεις ένος νομίσματος που στρίβει κάποιος στον αέρα.
Σχόλια, Ανθολόγηση, Μετάφραση: Νάνσυ Αγγελή
Σύντομο βιογραφικό της μεταφράστριας
Γεννήθηκα στην Εύβοια το 1982. Σπούδασα μετάφραση και δημοσιογραφία. Από το 2008 ζω στην Ισπανία όπου ασχολούμαι επαγγελματικά με τη μετάφραση και την διδασκαλία ξένων γλωσσών. Συνεργάστηκα με το «Κέντρο Βυζαντινών, Κυπριακών και Νεοελληνικών Σπουδών» του Πανεπιστημίου της Γρανάδα και με το Διεθνές Ινστιτούτο Μετάφρασης «Institut Virtual Internacional de Traducció» του Πανεπιστημίου του Αλικάντε. Διηγήματα και μεταφράσεις μου έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά του διαδικτύου και στις ετήσιες ανθολογίες διηγημάτων Ιστορίες Μπονζάι (εκδ. Γαβριηλίδης). Από τα Αγγλικά έχω μεταφράσει Joyce Carol Oates, M. Atwood, Henri Cole και Jamaica Kincaid. Από τα Ισπανικά, García Lorca, Neruda, Benedetti, Huidobro, Iwasaki και Peri Rossi, μεταξύ άλλων. Σε δική μου μετάφραση κυκλοφορούν η ανθολογία Φως-Έρωτας-Θάνατος με επιλεγμένα ποιήματα του νομπελίστα Ισπανού ποιητή Vicente Aleixandre (εκδόσεις «Παράξενες Μέρες»), η δίγλωσση ποιητική συλλογή Poémes της Τερέζας Κολόμ, καθώς και η βραβευμένη συλλογή Νερά Μάνες της βάσκας ποιήτριας Leire Bilbao (εκδόσεις «Βακχικόν»). Έχω γράψει τρεις συλλογές διηγημάτων. Η πιο πρόσφατη, υπό τον τίτλο Προσμόνη ή τα βουνά, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Περικείμενο». Διηγήματα μου έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά. Contact Info: nancyangeli1@hotmail.com
