Ο Efe Duyan θα συμμετάσχει στο 11ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 21 ως τις 25 Αυγούστου στη Λάρισα, στον Βόλο, στην Καρδίτσα και στα Τρίκαλα.
Η συμπεριφορά των λέξεων
κάθε λέξη που βγαίνει απ’ τα χείλη μου
αλλάζει διαρκώς σχήμα
σαν δυο σκαντζόχοιροι
ζευγαρώνουν στον αέρα
κάποιες φορές
οι λέξεις γίνονται πάγος
και πέφτουν στο έδαφος
μπλεγμένες μες στα σύννεφα
χάνουν το νόημά τους
κάποιες φορές
σαν γατάκια
αρνούνται μέχρι και ν’ αγαπηθούν
τρέφονται με πέταλα απ’ τα γαρίφαλα
που πετάχτηκαν σε διαδηλώσεις
κάποιες φορές
αφήνονται στον άνεμο
μαζί με τη γύρη
σαν περιστέρια
εμπιστεύονται πολύ εύκολα
κι όχι μόνο μερικές φορές
όποτε σε κοιτώ
διεκδικούν το βλέμμα μου
μπορεί να αλλάζουν διαρκώς σχήμα
αλλά νοιάζονται
μόνο η μια την άλλη
οι λέξεις
ούτε που μας βλέπουν
Γένεση
Το ’ξερα πως από μια μαύρη τρύπα δεν θα γλίτωνε ούτε το φως
λόγω του κολοσσιαίου βαρυτικού πεδίου
όταν σε είδα να με περιμένεις στην είσοδο του αεροδρομίου
πίστεψα στην ύπαρξη του θεού
και ότι η αστρονομία είναι ένα αστείο που μας λέει για τη μοίρα
για να κερδίσει τη συμπάθειά μας
όταν σ’ αγκάλιασα ενώ οι ταξιτζήδες μας κυκλώνανε
μεταμορφώθηκες σε μαύρη τρύπα από ύλη της καρδιάς
κι απάντησες, με τον σφυγμό σου να ανεβαίνει
στις ερωτήσεις μου για
το κούρεμά σου
τον χρόνο που πέρασες μακριά μου και
για τη στιγμή της δημιουργίας
μπαίνοντας στο σπίτι, ήδη ήξερες πως είχα διασχίσει τον ορίζοντα των γεγονότων
είπες να γίνει συμπόνια, κι έγινε συμπόνια
κι όταν είδες ότι η συμπόνια ήταν καλή και τη χώρισες απ’ την ηδονή
είδες ότι η ηδονή ήταν καλή, και είπες να τρέξει ιδρώτας
και όταν είδες ότι ο ιδρώτας ήταν καλός και είπες
να τρέξουν ποτάμια από τα σώματά μας
ο πρώτος ήχος που βγήκε από το στόμα σου
ήταν της μεγάλης έκρηξης
του σύμπαντος
που εκ νέου δημιουργούνταν
μέσα στην άβυσσό σου
Μέλλον
κάθομαι δίπλα σου στο κατάστρωμα
προσπαθούμε να μην κάνουμε λόγο για το παρελθόν
ένα πανί που το φουσκώνει ο άνεμος
μπορεί να πάει τη βάρκα
προς κάθε κατεύθυνση
όχι όμως
προς την πλευρά του ανέμου
Μαζί με όσα έπονται
ούτε κλιτό μέρος σε μια πρόταση
ούτε από μόνο του πλήρες νοήματος
αλλά μεταβάλλει
ad infinitum
όσα προηγούνται
ένας σύνδεσμος
είναι η μέρα που γνωριστήκαμε
Κέντρο τηλεφωνικής εξυπηρέτησης
καλησπέρα σας
για να ξαναζήσετε τη μέρα που γνωρίσατε τους σχολικούς σας φίλους
παρακαλώ πιέστε τον τυχερό σας αριθμό
για τις φορές που ακούραστα τρέξατε γύρω την αυλή
πιέστε τυχαίους αριθμούς
για τα θολωμένα τζάμια των χώρων στάθμευσης
εισάγετε τη χρονολογία των τελευταίων οικογενειακών σας διακοπών
όλοι έχουν κι από μια ντροπιαστική στιγμή
διαλέξτε έναν αριθμό και κρατήστε τον κρυφό
για τα πρωινά με τσάι και πίτα στα γρασίδια τού campus
αφήστε κάτω το ακουστικό και τρέξτε στο μπαλκόνι
αν θέλετε να παραπονεθείτε για τον χρόνο που διαολεμένα τρέχει
παρακαλώ πιέστε παρατεταμένα το μηδέν με όλη σας τη δύναμη
αν δεν μπορείτε να θυμηθείτε τον παππού σας
κοιτάξτε στον καθρέφτη
για τη μυρωδιά της σκόνης στα παλιά βιβλιοπωλεία
πείτε το τρίτο γράμμα του ονόματος
ενός εργάτη που δεν ξέρει ούτε να διαβάζει ούτε να γράφει
για τον ράφτη γείτονά σας που βρέθηκε νεκρός με ρούχα ταλαιπωρημένα
παρακαλώ περιμένετε
για τη γυναίκα στον ύπνο σας
για τη στιγμή εκείνη που απροσδόκητα αγγίξατε το λαιμό της
περιμένετε για τον χαρακτηριστικό ήχο και μετά
πιέστε τον ίδιο αριθμό ξανά και ξανά
για τη μέρα που σας παρατήσανε
γράψτε στο σημειωματάριό σας εκατό φορές
δεν θα ερωτευτώ ξανά
μπιιιπ
Μετάφραση: Χρήστος Κολτσίδας
Σύντομο βιογραφικό:
Ο ποιητής, μεταφραστής και αρχιτέκτονας Efe Duyan, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη το 1981, έχει εκδώσει στην τουρκική γλώσσα, μεταξύ άλλων, τις ποιητικές συλλογές Sıkça Sorulan Sorular (Συχνές ερωτήσεις, 2016), Tek Ṣiirlik Aṣklar (Μόνο του στέκει ένα ποίημα, 2012) και Takas (Ανταλλαγή, 2006). H Ποίηση στον δρόμο: Επιλογή ποιημάτων κυκλοφόρησε στην Ταϊβάν το 2021, στην κινεζική γλώσσα. Κείμενά του συμπεριλήφθηκαν στην ανθολογία τουρκικής ποίησης Χάρτινο καράβι (2013), στις ανθολογίες ευρωπαίων ποιητών Grand Tour (2019) και Europoesie – Ανθολογία ποίησης του 21ου αιώνα (2019). Έγραψε το κριτικό δοκίμιο «Η δομή των χαρακτήρων στην ποίηση του Nâzım Hikmet» (2008) and επιμελήθηκε την ανθολογία σύγχρονης ποίησης Bir Benden Bir O’ndan (Ένα από εμένα, ένα από εκείνον, 2010). Ο Άλλος, το κριτικό μυθιστόρημα φαντασίας του με θέμα τη συμπόνοια, κυκλοφόρησε το 2022.
Έχει επίσης μεταφράσει και εκδώσει ποιητικές συλλογές των Radu Vancu (Ρουμανία), Matthias Göritz (Γερμανία), Lloyd Schwartz (ΗΠΑ), και Madara Gruntmane (Λετονία). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε 31 γλώσσες. Έλαβε μέρος σε πολλά διεθνή φεστιβάλ (Edinburgh Book Festival, London Book Fair, Berlin Poetry Festival, Mexico City Poetry Festival, Sidi Bou Said Poetry Festival και Word Express project).
Υπήρξε φιλοξενούμενος ποιητής στο πλαίσιο του International Writing Program του πανεπιστημίου της Άιοβα, δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σεντ Λούις, στο Μιζούρι και έδωσε διαλέξεις για την ποίηση σε διάφορα πανεπιστήμια. Διετέλεσε για σύντομο διάστημα ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, στη Βοστόνη.
Εργάζεται στο τμήμα αρχιτεκτονικής και σχεδιασμού του Riseba University of Applied Sciences, στη Ρίγα της Λετονίας.
Μια καρυδιά
στην πραγματικότητα το είχα ξεχάσει ότι
κάθε που βλέπω μια καρυδιά
θυμάμαι ξανά
το δύο χιλιάδες εφτά ή οχτώ
όταν η αστυνομία μού επιτέθηκε
είχα όντως νιώσει ντροπή
θυμάμαι
γραμμένο στην αστυνομική αναφορά πως
ρίξαμε κάτω έναν ειδικό φρουρό
τον κλωτσήσαμε και του σπάσαμε τη μύτη
κάτι που το βρήκα σχεδόν αστείο
το είχα ξεχάσει
θυμάμαι
να περνάω μια βδομάδα στη φυλακή
ανάμεσα σε μερικούς ληστές, λαθρεμπόρους
κι έναν (αληθινό) δολοφόνο
το είχα ξεχάσει
θυμάμαι
να μην είμαι σίγουρος για την αποφυλάκισή μου
να είμαι σίγουρος
ότι η ζωή μου σχεδόν είχε τελειώσει
σε ένα κελί με έξι κουκέτες
και είκοσι ανθρώπους που σε βάρδιες
κοιμόντουσαν
πώς έμαθα
τη λεπτή τέχνη των αυτοσχέδιων τατουάζ
(αργότερα να ξεθωριάζουν στην απόχρωση του πράσινου των φύλλων)
πόσο διασκέδαζα να παρατηρώ
τους ανθρώπους να ενθουσιάζονται με τους σκίουρους
που διέσχιζαν τρέχοντας τον τοίχο του προαυλίου
πώς πέρασα μια βδομάδα
τσαλακώνοντας σημειώματα και πετώντας τα στα κλαδιά της καρυδιάς
επικοινωνούσα με το διπλανό κελί
και πώς φυλαγόμουν
από συγκρατούμενους που ο δρόμος τους δεν έπρεπε ποτέ
να διασταυρωθεί με τον δικό μου
το είχα ξεχάσει
θυμάμαι
να δίνω τα ρούχα μου πριν φύγω
(επειδή έτσι συνηθίζεται)
και πώς όλοι με αγκάλιαζαν στα γρήγορα
και με ειλικρινή χαρά
το είχα ξεχάσει
θυμάμαι
να με χαστουκίζουν στο πρόσωπο λίγο πριν φύγω
επειδή δεν έδειξα στον διευθυντή της φυλακής τον απαιτούμενο σεβασμό
και με έβαλαν να κάτσω προσοχή
σαν άτακτο μαθητή
και σκεφτόμουν ότι
αν με κρατήσουν κι άλλο για αυτόν τον λόγο
δεν θα συγχωρούσα ποτέ τον εαυτό μου
που ήμουν ο εαυτός μου
το είχα ξεχάσει
δεν ξέρω τι είναι καλύτερο
να ξεχνάς ή να θυμάσαι
ξέρω
νέα δέντρα φυτρώνουν μόνο
όταν οι σκίουροι ξεχνούν πού έχουν θάψει
τους καρπούς τους
