Η «Πλεκτάνη» είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της Έρινας Χαραλάμπους. Είχε προηγηθεί το 2010 το πειραματικό βιβλίο εν είδει ημερολογιακού μυθιστορήματος «Μ’ αγαπούς;» (εκδ. Πολιτιστικός Σύνδεσμος Πάνθεον).
Αν και η πρώτη ποιητική της συλλογή, η ποιήτρια ξεχωρίζει για τον μεστό της στίχο. Βασική παράμετρος είναι η τραγωδία της Κύπρου και τα σημερινά τραγικά κοινωνικά αδιέξοδα, χωρίς να λείπουν ο ερωτισμός, η ποιητική πρόσληψη της καθημερινότητας και τα ποιήματα ποιητικής. Αφορμώμενη από την πολιτική κατάσταση και την τρέχουσα επικαιρότητα (“Λεσκωφία Ι”: «ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ-ΕΝΩΣΙΣ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΕΟΚΑ Β΄ ΞΑΝΑΧΤΥΠΑ ΟΧΙ ΝΑΙ ΣΑΝ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟΝ ΕΝ ΕΣΙΕΙ REFUGEES GO HOME»), αναποδογυρίζει τον καθρέφτη και τις λέξεις, αποκωδικοποιεί τον κυρίαρχο λόγο, αποδομεί και αποκαλύπτει τη γύμνια μας, την υποκρισία, την ψευτιά (“Λεσκωφία Ι”: «οι λέξεις [δεν]/κρύβουν την αλήθεια,/ […] ξεπετάγονται/[…] θρασύτατες φωνάζουν/[…] χλωμές σπαράζουν» και “Επιμνημόσυνος πόνος”: «ακροβατούν οι λέξεις πάνω/σε ερείπια πλατειάζουν/δεν μιλούν πια/με παραμύθια και παραβολές») την αδιαφορία, την «πλεκτάνη», ασκώντας ανελέητη κριτική στη συμπεριφορά μας, στην παρακμή και τη φθορά-διαφθορά, στην ανυποληψία της πολιτικής, «στη χώρα των γενναίων ψευδαισθήσεων» (“Σημεία πήξης”), των αντιφάσεων και της μεγαλοστομίας. Συνήθως το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται άλλοτε με ειρωνεία, άλλοτε με απογοήτευση και αγανάκτηση, στο δεύτερο πρόσωπο ενικού, προς τον αναγνώστη, δηλαδή όλους εμάς, τονίζοντας αυτή την υποκρισία, καθώς κωφεύουμε και αρνούμαστε να δούμε κατάματα την πραγματικότητα μέσα στη ραστώνη και την ευδαιμονία μας (“SOUL-D”: «πουλήσαμε τη νιότη μας για να εξαγοράσουμε το σώμα»).
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι, πέρα από την αποδόμηση της συμπεριφοράς μας, η λοξή ποιητική ματιά και η απομυθοποίηση (λόγω της κατάχρησής τους) των ποιητικών συμβόλων της κατοχής και του αγώνα όπως του Πενταδαχτύλου ή της ημικατεχόμενης, μοιρασμένης Λευκωσίας. Για τον σκοπό αυτό, η ποιήτρια συνομιλεί γόνιμα με μεγάλες μορφές της ποίησής μας (Καβάφης, Σεφέρης, Ρίτσος, Μόντης, Χαραλαμπίδης), αλλά και με έργα της κυπριακής πεζογραφίας (“Ανατολική Μεσόγειος” της Ήβης Μελεάγρου, “Το βουνί” της Λουίζας Παπαλοΐζου), τη μυθολογία, την κλασική και εκκλησιαστική γραμματεία.
Από την ποίηση της Έρινας Χαραλάμους δεν λείπουν οι πειραματισμοί, π.χ. ο απρόσμενος συνδυασμός λέξεων, προκειμένου να σχολιαστούν ποιητικά και κριτικά τα τεκταινόμενα. Η συχνή αντίθεση φως-σκοτάδι (Σελήνη-Ήλιος) και τα αρνητικά φορτισμένα ουσιαστικά (θάνατος, αλυσίδες, θρήνος, έχιδνα, αίμα, πτώματα, νεκροί, κουφάρι), περιγράφουν την περιρρέουσα ποιητική ατμόσφαιρα. Ωστόσο, δεν πρόκειται για κλειστή, σκοτεινή ποίηση, καθώς η λοξή ποιητική ματιά, το χιούμορ και η ειρωνεία «ελαφρύνουν» τη διάθεση του αναγνώστη, προκαλούν ενδιαφέρον και δικαιώνουν τις επιλογές της ποιήτριας. Και ακριβώς αυτή η ιδιαίτερη ματιά και η ειρωνεία, η κατάκτηση της προσωπικής φωνής, πιστοποιούν πως το στοίχημα της συλλογής κερδήθηκε.
“Λεσκωφία Ι”
Είναι ένα βουνό. Ανάποδο, στέκει ανάμεσα σε πέντε δάχτυλα. Ακριβώς πάνω από το μεσαίο απαστράπτουσα σεληνιάζεται η Λεσκωφία˙
“Πενταδάκτυλος Ι”
Σημαιοφόρος παρελαύνεις
εν πομπή και παρατάξει
παραστάτες μνημονεύουμε
την όψη σου-
παράσημο η
οπτική απάτη
“Πενταδάκτυλος ΙΙ”
Κι αν κατορθώσεις να σπάσεις τα δεσμά,
την πλάτη κι αν ποτέ ανασηκώσεις,
το βάρος της συνήθειας-
τη συνήθεια πώς να αποσείσεις;
Αιμίλιος Σολωμού
Συγγραφέας
