Πώς
να (μην) γράψεις ένα ποίημα
του
Π. Ένιγουεϊ
Ο
συναισθηματισμός είναι εχθρός της
λογοτεχνίας,
γιατί
ενώ αυτή μάς παρακινεί να εμβαθύνουμε
στα βιώματά μας,
εκείνος
τείνει να μας κάνει να τα προσπερνάμε
με μια γρήγορη εκτόνωση.
Δημοσθένης
Κούρτοβικ,
Το
νέο αντιλεξικό νεοελληνικής χρηστομάθειας,
Βιβλιοπωλείο
της Εστίας, 2019
Δεν
είναι πανάκεια ο στίχος ο ελεύθερος,
Ίσα
που, τολμώ να πω, κατέληξε… ανελεύθερος.
Απομυθο-ποίησέ
τον!
Να
είσαι πάντα ασαφής, θαμπός, σκοτεινός.
Να μην ξεκαθαρίζεις τίποτα. Όλα να είναι
ανοιχτά, πιθανά για κάθε ερμηνεία. Μάθε
να παραπληροφορείς. Με τους στίχους
σου, χα-χα, να οπλοφορείς!
Βασίσου
στις ιδέες, όχι τις δικές σου αλλά των
άλλων. (Σε κανέναν δεν ενδιαφέρουν οι
ιδέες σου.) Μπορείς να τις κρίνεις, να
τις κατακρίνεις, να τις χλευάσεις. Κανείς
δε θα σε παρεξηγήσει αφού δε γράφεις
λίβελο, αλλά ποίηση. Οπότε, όλα επιτρέπονται!
Μη
γράφεις όπως μιλάς. (Και βέβαια μη μιλάς
όπως γράφεις.) Προσποιήσου. Η προσ-ποίηση
είναι η μόνη αρετή σου. Γίνε κάποιος
άλλος. Γράψε όπως θα έγραφε λ.χ. ένας
τροβαδούρος του 13ο
αιώνα. (Έχεις διαβάσει την ποίηση των
τροβαδούρων; Έχεις διαβάσει Samuel Coleridge;
Ή μόνο Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud και Allen
Ginsberg;)
Οι
κοινοτοπίες είναι το παν στην ποίηση.
Όσο πιο πολλές τόσο πιο καλές. Αντέγραψε
κλισέ, καθιερωμένες φράσεις, τετριμμένες
λέξεις, εκφράσεις στην καθαρεύουσα,
σλόγκαν, τσιτάτα από εφημερίδες, περιοδικά
και το διαδίκτυο. Το διαδίκτυο είναι η
μεγαλύτερη πηγή σου. (Γράψε ένα ποίημα
από τίτλους αθλητικών εφημερίδων που
κυκλοφόρησαν την περασμένη Δευτέρα.)
Δε χρειάζεται να επιδεικνύεις το
προσωπικό λεξιλόγιό σου. Όλοι ξέρουν
ότι είσαι μορφωμένος!
Μην
κάνεις ποτέ οικονομία στις λέξεις. Δεν
κοστίζουν! Γράψε ασταμάτητα, πιάσε το
θέμα από όλες τις πλευρές, δες τη μία
πλευρά, δες την άλλη, γράψε, γράψε, γράψε
τις σκέψεις ενός φίλου σου, τι θα έκανε
ο φίλος σου στην περίπτωσή σου, τι θα
έκανε η γυναίκα σου, τι θα σου έλεγε η
γλυκιά περιπτερού, πως θα αντιδρούσε ο
εικοσάχρονος νεοπροσληφθείς πυροσβέστης
στο Ρέικιαβικ, τι θα έγραφε ο αρχισυντάκτης
τοπικής εφημερίδας του Bristol,
η φιλάρεσκη Νορβη-γίδα ορειβάτισσα του
Instagram… Ένα ποίημα δε θα πρέπει να είναι
τηλεγράφημα, ούτε, βέβαια, να μυξοκλαίει.
Να το διαβάζεις και να μη θες μετά «να
σκοτώσεις τη μάνα σου». Το ποίημα να
είναι κεφάτο, να σου φτιάχνει τη διάθεση,
ακόμα και αν μιλά για τις πυρηνικές
εκρήξεις σε Χιροσίμα-Ναγκασάκι! Ναι,
ρε! Να είναι σπιρτόζικο, τρελό! Ουφ!
Βαρέθηκα τη μιζέρια και την κλάψα! Άντε
από εδώ!
