(Κώστα
Λιννός, Μετασχηματισμοί
Δ΄,
Εκδόσεις των Φίλων, 2018
Παναγιώτης
Ράμμης, Άνεμος
συναξαριστής,
Εκδόσεις των Φίλων, 2017)
Σε
όλες τις περιόδους της ιστορίας της
λογοτεχνίας υπήρχαν συγκλίσεις μεταξύ
ατόμων, ομάδων και πνευματικών αναζητήσεων.
Στη δική μας πολυδιασπασμένη εποχή θα
ήταν δύσκολο να εντοπίσουμε συγκλίσεις
μεταξύ δημιουργών, σε σημείο που να
μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτοί
συγκροτούν μια “σχολή” ή μια “γενιά”.
Είναι, τελικά, λίγες οι πραγματικές
περιπτώσεις, στις οποίες μπορούμε να
εντοπίσουμε μια κοινή ζύμωση αναζητήσεων
και καλλιτεχνικών στόχων. Μια τέτοια
περίπτωση είναι εκείνη δύο ποιητών
ίδιας γενιάς (γεννημένοι και οι δύο το
1975), του Παναγιώτη Ράμμη και του Κώστα
Λιννού, οι οποίοι με τις δύο πρόσφατες
ποιητικές τους συλλογές επιβεβαιώνουν
την πορεία που για χρόνια χαράσσουν
στην ελληνική ποίηση: ποιήματα στοχαστικά
με φιλοσοφικές προεκτάσεις, υλικό και
εικόνες που έχουν αντληθεί από ένα τοπίο
καθαρά ελληνικό, ψηφίδες του παρελθόντος
και της φύσης, όπως οι κίονες, οι πέτρες,
η θάλασσα και τα νησιά, όλα σφικτοδεμένα
σε ένα σύνολο ακέραιο, καταγεγραμμένα
ως τα σύμβολα μιας αιώνιας αρμονίας,
που δεν μπορεί παρά να εγείρει στον
άνθρωπο έναν γνήσιο λυρισμό, έναν πηγαίο
ύμνο για τον θεό και το σύμπαν. Γράφει
ο Ράμμης στο ποίημα Ο
Σατανάς και το κουτσό παιδί,
στο σημείο όπου το παιδί παίρνει τον
λόγο:
—
Άρχοντα του
αλαβάστρινου βουνού
θαρρετά εγώ
σου λέω
πως νιώθω Φως
ολοένα ν’ αντιλαρίζει
στου απείρου
το μεταξένιο μανδύα.
Οσφραίνομαι
μυρωμένα οροπέδια
και ζευγαρώματα
ελαφιών.
Γράφει, από την
πλευρά του, ο Λιννός στο ποίημα Επίγραμμα,
το εναρκτήριο της συλλογής:
Ψάχνω
για κείνη την πρώτη σπίθα
Απ’
τα αρχαία νερά του Αιγαίου
Που
αναβοσβήνει ακόμη μέσα
Στις
λέξεις που φυλάν τον καθένα μας.
Και
στα δύο βιβλία ο άνθρωπος παρουσιάζεται
ενταγμένος σε έναν κόσμο ισορροπίας,
μέρος μιας ένθεης σύνθεσης μέσα στην
οποία πασχίζει με αγωνία και αγώνα να
κατανοήσει τη θέση του. Εκεί ο μύθος
είναι πάντοτε παρών ως η αλληγορία ενός
πνευματικού ταξιδιού, επίπονου και
κουραστικού:
Νύχτα
που σμιλεύεις δάκρυα στα μάτια των
κοριτσιών
Θρέφεις
είδωλα και φεγγάρια σκονισμένα
Γνωρίζεις
ότι οι Άγγελοι μαθαίνουν να πετούν
μ’
ένα κινητήρα στην πλάτη καθώς
προσμένουνε
τους κέρινους ουρανούς τους;
Νύχτα
εσύ, αναρτημένη με σιωπές και σκελετούς
αρχαίων ονείρων.
Οι
παραπάνω στίχοι του Παναγιώτη Ράμμη,
από το ποίημα Πτήση
ανακαλούν τον χριστιανικό μύθο μέσα
από την αναφορά στους Αγγέλους και τον
μύθο του Ικάρου, μέσα από την αντιστροφή
των κέρινων φτερών σε κέρινους ουρανούς,
για να αναφανεί στον τελευταίο στίχο ο
κίνδυνος της πτήσης, που κυοφορεί πάντοτε
τα σιωπηλά, τα άρρητα ύψη, αλλά και τον
θάνατο του άπιαστου ονείρου.
Στον Λιννό η
Νύχτα επίσης εμφανίζεται στο ποίημα
Επιστολή
στη νύχτα
ως μια κοσμογονική ύπαρξη, που παραπέμπει
στη μυθολογική Νύχτα. Σε αυτή προσεύχεται
ο ποιητής, με αυτήν συνομιλεί: Περπάτησα
στον ουρανό: Τίποτα κανείς. Μόνο το
γδαρμένο ξύλο μιας αγάπης να αγιάζει
στη μνήμη. Πήρα λίγη κυκλαδίτικη λαλιά
κι ασήμι από κλειστό μεταλλείο και
στόλισα το πρόσωπό της. Σου το προσφέρω
Νύχτα, είναι το δώρο μου.
Οι
δύο ποιητές ακολουθούν για χρόνια μια
πορεία σταθερή, πατώντας στις ρίζες της
ποιητικής μας παράδοσης και στην
κληρονομιά του μοντερνισμού, με κύρια
αναφορά του τη γενιά του ’30. Από την
ποίησή τους αντλεί κανείς όχι μόνο την
αισθητική ηδονή μιας βαθιάς, εσωτερικής
τέχνης, αλλά και έναν ουσιαστικό
προβληματισμό για την πορεία που οφείλει
να χαράξει εφεξής η σύγχρονη ποίηση.
Άννα
Γρίβα
