Η
14η διεθνής έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης
(11-14 Μαΐου 2017) ολοκληρώθηκε και έχουμε
κάθε λόγο να μην είμαστε απογοητευμένοι. Οι περισσότεροι εκδότες έφυγαν
ευχαριστημένοι και οι εκδηλώσεις είχαν
μεγαλύτερη προσέλευση κόσμου από πέρυσι.
Όμως
κάτι άλλαξε. Ειδικά στην ποίηση. Η αλλαγή
αυτή δεν έγινε ξαφνικά, αλλά μέχρι και
πέρυσι βλέπαμε θραύσματα της στην
έκθεση. Δεν ήταν άλλη από τη σύσταση και
τη δυναμική των εκδηλώσεων στις ώρες αιχμής της. Φέτος οι διοργανωτές
της έκθεσης επέλεξαν να δώσουν καλές
αίθουσες στις καλές μέρες και ώρες της
έκθεσης και σε μικρές εκδοτικές και
κυρίως σε συζητήσεις και παρουσιάσεις
βιβλίων αυτών που μέχρι σήμερα
χαρακτηρίζουμε (σωστά η λανθασμένα)
νέους λογοτέχνες. Οι περισσότερες
από τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις
στέφθηκαν με μεγάλη επιτυχία. Ήταν ένα
στοίχημα που κερδήθηκε αλλά πόσο τολμηρό
ήταν;
Μετά
το 2000 άρχισαν όλοι να μιλούν για μια
γενιά κυρίως ποιητών (αλλά και πεζογράφων
τα τελευταία χρόνια ) η οποία ‘έδειχνε
να ξεβαλτώνει την σύγχρονη ελληνική
λογοτεχνία χαρίζοντας προσδοκίες. Μια
γενιά ή φουρνιά αγεωγράφητη που με
τα χρόνια όλο και περισσότερες φωνές
συμπλήρωναν ήδη αξιόλογες . Μια γενιά
που τράβηξε κοντά της και τους λίγο
μεγαλύτερους αλλά και τους ταλαντούχους
νέους που δημοσιεύουν τώρα τα πρώτα
τους έργα.
Ακόμα
και σήμερα παρουσιάζει εύρος στην
αισθητική, διαφορά στο ύφος και στο
περιεχόμενο που καμία άλλη ίσως δε
διέθετε. Ωστόσο όλα αυτά μοιάζουν πια
να είναι χαρακτηριστικά της και όχι
κάποια έλλειψη. Δε θα μπορούσα όμως
να μην παρατηρήσω πως πια δεν είναι τόσο
αγεωγράφητη και πια έχει δυναμική ως
σύνολο. Αυτή η δυναμική έφερε και την
αλλαγή που ήταν διακριτή στην έκθεση
της Θεσσαλονίκης .
Η
δυναμική ήρθε πρώτον γιατί υπάρχουν
αξιόλογα έργα. Υπάρχουν όμως και άλλοι
τρεις λόγοι
Η
κοινότητα -οι κοινότητες :
Τα
τελευταία χρόνια εκτός από ιστορικά
περιοδικά με επίπεδο που στήριζαν
ατομικά τους νέους λογοτέχνες και το
κάνουν μέχρι σήμερα, προστέθηκαν
κινήσεις, ιστοσελίδες και περιοδικά
οργανωμένα από τους ίδιους τους νεότερους
ηλικιακά λογοτέχνες που έδωσαν βήμα
σε νέους δημιουργούς . Οι ποιητές Κατερινα
Ηλιοπούλου και Βασίλης Αμανατίδης, σε εκδήλωση μαζί με τον νεοελληνιστή
Βασίλη Λαμπρόπουλο για την σύγχρονη
ελληνική ποίηση μίλησαν για αυτές τις
κοινότητες και έγινε συζήτηση και για
τα χαρακτηριστικά τους.Ένα από τα
χαρακτηριστικά σύμφωνα με τον Β. Αμανατίδη
είναι πως διαμορφώνεται μια μεγαλύτερη
κοινότητα ανοιχτή, με την έννοια πως
παρά τις διαφωνίες ή το προσωπικό γούστο
κάποιου, ένας ποιητής αναγνωρίζει
κάποιον άλλον πως επίσης ανήκει εκεί .
Και αυτό πολλές φορές γίνεται ακόμα και
με ένα νεύμα. Οι ποιητές μόνοι τους αλλά
και μέσα σε κοινότητες, είναι οι
περισσότεροι ανοιχτοί στη συζήτηση και
γνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Η συνεργασία ποιητών και κοινοτήτων είναι μάλιστα κάτι που και εκτός έκθεσης παρατηρούμε να συμβαίνει όλο και πιο συχνά σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας . Μια συνεργασία που γίνεται σε μια βάση, σε ένα έδαφος “αυτονομίας”. Μια συνεργασία από τα κάτω.
Τα
φεστιβάλ νέων λογοτεχνών
Είναι
ένας από τους λόγους που αρκετοί
νέοι λογοτέχνες όχι απλά γνώρισαν ο
ένας το έργο του άλλου, αλλά ζυμώθηκαν
σχέσεις με προεκτάσεις κοινωνικές. Θα
τολμούσα να πω πως οι εκδηλώσεις των
φεστιβάλ αλλά και τα ίδια τα φεστιβάλ,
ήταν η αφορμή για περαιτέρω συζητήσεις
στα μπαρ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης,
ήταν η αφορμή για να μελετήσει ο ένας
λογοτέχνης το έργο του άλλου, να
συμπλεύσουν, να συνδιοργανώσουν και να
συμμετέχουν ξανά μαζί σε άλλες κινήσεις,
να έρθουν κοντά. Πρόσφεραν οικειότητα,
κάτι που βοήθησε στο
χτίσιμο και στην επιτυχία των κοινοτήτων .
Έρχεται
και από έξω.
Τα
χρόνια που οι ακαδημαϊκοί στην Ελλάδα
μελετούσαν ξανά και ξανά Καβάφη και
Σεφέρη , ακαδημαϊκοί με έδρες ή που
διδάσκουν στο εξωτερικό επέλεξαν να
αφήσουν τη σιγουριά και να μελετήσουν
το σήμερα. Με πρώτο τον κ. Λαμπρόπουλο
από το πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν
αλλά και άλλους ακαδημαϊκούς και
μεταφραστές, έδωσαν στους ποιητές και
στην κοινότητα τους και στις κοινότητες
τους, μια ώθηση και ένα κύρος που δε
μπορούσε πια να αγνοηθεί και μέσα. Το
ενδιαφέρον για ανθολογίες σύγχρονης
Ελληνικής ποίησης, τα ακαδημαϊκά άρθρα
και η συνομιλία της ποίησης του σήμερα
με αυτή άλλων χωρών αποδεικνύουν πως
κάτι έχει αλλάξει.
Στην
έκθεση λοιπόν μέσα από τη φυσική παρουσία,
μέσα από την αλληλεπίδραση ήταν απολύτως
ορατή αυτή η αλλαγή. Μια δυναμική αισθητή
που συζητήθηκε αρκετά.
