Κωνσταντίνος Τζαμιώτης,Το Πέρασμα, εκδόσεις μεταίχμιο
Όταν παρουσιάζω ένα μυθιστόρημα ή μια νουβέλα πάντα έχω στο μυαλό μου το εξής: Να
μιλήσω όσο χρειάζεται και όχι παραπάνω
και με τρόπο που να ανοίξω το βιβλίο
τόσο, ώστε να καταλάβει το κοινό το ύφος
του βιβλίου αλλά να μη στερήσω παράλληλα
τη χαρά του κάθε αναγνώστη να ανακαλύπτει
ο ίδιος για πρώτη φορά και να ξαφνιαστεί
καμιά φορά με τη πλοκή του, με τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά του ίδιου του έργου. Με
πιο απλά λόγια σε μια παρουσίαση
μυθιστορήματος πρέπει να φωτίζεις
σημεία και να κρύβεις άλλα αποφεύγοντας
αυτό που στις ταινίες ονομάζουμε σπόιλερ.
Το “Πέρασμα”
είναι ένα βιβλίο που ζει στο τώρα. Αυτό
το καταλαβαίνει και κάποιος αμέσως
διαβάζοντας το οπισθόφυλλο του βιβλίου
:
Μια
χειμωνιάτικη νύχτα, σ’ ένα μικρό νησί
του νοτίου Αιγαίου με 120 μόνιμους
κατοίκους, ναυαγεί ένα καράβι με
περισσότερους από τριακόσιους πρόσφυγες.
Ο κακός καιρός, η γραφειοκρατία, η
αδιαφορία αλλά κι η πρακτική αδυναμία
των Αρχών πρώτα της πρωτεύουσας και
κατόπιν του γειτονικού Μεγάλου νησιού,
καθυστερούν τις διαδικασίες περίθαλψης,
καταγραφής, ελέγχου και μεταφοράς των
νεοφερμένων, αναγκάζοντας τις δύο
κοινότητες να συνυπάρξουν για τέσσερις
μέρες.
Οι
αριθμητικοί συσχετισμοί σε συνδυασμό
με τις πιεστικές συνθήκες θέτουν τους
δικούς τους κανόνες, ανατρέπουν δεδομένα
και ρόλους, δοκιμάζουν μέχρι εσχάτων
τις δύο πλευρές, βάζοντας σε σοβαρό
κίνδυνο τις μεταξύ τους σχέσεις.
Ένα
βιβλίο για την πραγματικά μεγάλη πρόκληση
της εποχής, την αναπόφευκτα βίαιη
συνάντηση διαφορετικών κόσμων, όπως
προκύπτει από τη διαρκώς διογκούμενη
μετακίνηση πληθυσμών, τα όρια του
ανθρωπισμού, και του αναφαίρετου
δικαιώματος όλων για μια καλύτερη
ζωή.
Μια
ιστορία για την ανθρώπινη φύση, τις
αδυναμίες της μα και το μεγαλείο της.
Βασικό
χαρακτηριστικό που έχει χτίσει
ο Τζαμιώτης είναι οι πολλοί χαρακτήρες στα βιβλία του. Σε αυτό
το βιβλίο απουσιάζει και ο κεντρικός
ήρωας . Και μάλιστα ενώ επιλέγει στη
σύνθεσή του κάτι δύσκολο, νικά το βιβλίο
τους κινδύνους που γεννά μια τέτοια
επιλογή. Τέτοιοι κίνδυνοι είναι η συνοχή
του βιβλίου, η ροή του και πολλές φορές
να καταλήγει δυσνόητο για τον αναγνώστη.
Η συνοχή και η ροή επιτυγχάνονται γιατί
υπάρχουν άλλες σταθερές. Η πιο μεγάλη
σταθερά που βλέπω είναι ο χρόνος, ίσως
και το περιβάλλον. Ο χρόνος που κυλά και
αλλάζει τις συνθήκες , αλλάζει πολλές
φορές τους ήρωες και σε συνδυασμό με το
περιβάλλον διαμορφώνει καταστάσεις
που οι άνθρωποι καλούνται να αντιμετωπίσουν
σεάμεσο δεύτερο
χρόνο. Οι ήρωες σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο
αλλάζουν. Σε κάθε κεφάλαιο φωτίζονται
διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικές
αντιδράσεις που όμως συμμετέχουν σε
μια συλλογική εξέλιξη χωρισμένοι μάλλον
στο εμείς και στο εσείς.
Ο συγγραφέας
αποφεύγει να πάρει θέση αλλά δίνει θέση
να μιλήσουν τα γεγονότα. Και ερχόμαστε
σαν αναγνώστες σε επαφή με τους
καθημερινούς ανθρώπους και την ψυχοσύνθεση
τους. Ιδιαίτερα από την πλευρά των
κατοίκων του νησιού. Στη πραγματική
ζωή μέσα από το φιλτράρισμα των μ.μ.ε.τονίζονται
πολύ οι άνθρωποι αυτών που αποκαλούν
των άκρων. Εδώ ο συγγραφέας μοιάζει
να ενδιαφέρεται να μιλήσουν όλοι. Γιατί
όλοι αντιμετωπίζουν μια κατάσταση που
στην ουσία είναι κατάσταση έκτακτου
ανάγκης.
Περνώντας στην
τεχνική της γραφής δε μπορώ να πω πιο
απλά πως είναι ένα βιβλίο προσιτό σε
όλους . Υπάρχουν περιγραφές με σωστή
αναλογία ανάμεσα στη δράση, που
καταφέρνουν να ζωντανεύουν το περιβάλλον,
χωρίς όμως να είναι τέτοιας διάρκειας ή να υστερούν σε ποιότητα που να κάνουν
κάποιον να θέλει τις παραλήψει για να
περάσει στη δράση.Επίσης η επιλογή
πολλές φορές να παρεμβάλονται οι
προσωπικές ιστορίες των ηρώων ανάμεσα
στην αφήγηση του κυρίως θέματος και
στους διαλόγους ξεκουράζει τον αναγνώστη
και του προσφέρει μικρά διηγήματα
ανάμεσα στο μυθιστόρημα.
Είναι σημαντικό για κάθε καλλιτέχνη να είναι κοντά στην εποχή του και πράγματι δεν είναι λίγες
οι φορές που η λογοτεχνία έχει βοηθήσει
επιστήμονες ιστορικούς , γενικά
ερευνητές ή και απλούς ανθρώπους που
θέλουν να έρθουν σε επαφή με τη κουλτούρα
μιας εποχής. Ο Τζαμιώτης πιστεύω πως
αποτυπώνει το σήμερα στην ελλάδα, το
σήμερα στην προσφυγική κρίση. Δεν γνωρίζω
αν το αποτυπώνει σωστά .Είμαι πιο
επιφυλακτικός στη ζωή από τη τέχνη. Αυτό
μπορεί να ισχύει, μπορεί όχι. Ένας
μεγαλύτερος σε ηλικία ποιητής μου έλεγε πως δύο πρέπει να έχουν εξουσιαστικό
λόγο. Οι βασιλιάδες και οι συγγραφείς
. Οι βασιλιάδες για να πείθουν τον λαό
τους και οι συγγραφείς τους αναγνώστες
. Ένας καλός συγγραφέας πρέπει να μας
πείθει για αυτό που γράφει και νομίζω
πως αυτό το βιβλίο σε πείθει και να το
διαβάσεις και να το πιστέψεις.
