Η έννοια της
φυσικής επιλογής είναι από τις πιο δύσκολες στο πλαίσιο διδασκαλίας της
Βιολογίας, και τούτο διότι η απλή διατύπωση της επιβίωσης του καλύτερα
προσαρμοσμένου στο περιβάλλον οργανισμού είναι αδύνατον να αποσαφηνίσει με την
απαιτούμενη προς εμπέδωση της έννοιας λεπτομέρεια, τον ακριβή μηχανισμό υπό τον
οποίο η επιλογή λαμβάνει χώρα. Γύρω από τη «μονάδα» επιλογής χύνεται άφθονο
μελάνι, μιας και άλλοι βλέπουν στη μονάδα κυρίαρχο το γονίδιο, άλλοι την
κοινωνική ομάδα, άλλοι τον οργανισμό, οι ανεπαίσθητες, δε, μετατοπίσεις ως προς
την αντίληψη της «μονάδας» που επιλέγεται προβάλλονται και καθορίζουν την
αντίληψη καθ’αυτή της έννοιας της εξελίξεως, που ομολογουμένως συνιστά μια εκ των
επαναστατικότερων συλλήψεων του εικοστού αιώνα.
Σχετικώς πρόσφατα δύο κορυφαίοι Βιολόγοι, ο RichardDawkinsκαι
ο EdwardWilson,
καυγάδισαν κάπως άκομψα δημοσίως εξ αφορμής ενός βιβλίου που ο τελευταίος
εξέδωσε το 2013 (Η Κοινωνική Κατάκτηση Της Γης), στο οποίο πραγματοποιείται μια απόπειρα
«αντικατάστασης» μίας έως τώρα κυρίαρχης θεωρίας στο πλαίσιο της εξελικτικής
Βιολογίας, αυτή της εγκλείουσας αρμοστικότητας, με τη θεωρία της πολυεπίπεδης
επιλογής. Τα προεόρτια, βέβαια, είχαν ξεκινήσει μερικά χρόνια νωρίτερα, όταν ο Wilsonδημοσίευσε
τις ιδέες του αυτές στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Nature. Ο Dawkins, στη δυσμενέστατη κριτική του
για το βιβλίο του Wilson,
έγραψε ότι η δημοσίευση στο Natureδε θα είχε λάβει χώρα ποτέ αν η υποβολή της μελέτης είχε
πραγματοποιηθεί ανώνυμα˙ το κύρος, όμως, του ονόματος του Wilsonεξασφάλισε
τη δημοσίευση.
Ο Dawkins,
όμως, παρόλη την επιθετική (έως εριστική) του διάθεση κατά του Wilson, δεν αμφισβητεί σε
καμία περίπτωση ότι ο Wilsonείναι αυθεντία, ότι γνωρίζει τις κοινωνίες των εντόμων
(ειδικά των μυρμηγκιών) όσο κανείς άλλος στον πλανήτη, ότι υπήρξε ήρωας στα
μάτια πολλών σύγχρονων βιολόγων, συμπεριλαμβανομένου του ιδίου. Στην επιστήμη
υπάρχει αυτό το-όπως και να το κάνουμε-σταθερό σημείο: η υπόσταση καθενός κρίνεται
εκ του αποτελέσματος, κι όταν το αποτέλεσμα είναι πλειάδα σημαντικών
επιστημονικών δημοσιεύσεων, πληθώρα βιβλίων περιεχόντων πιλοτικές σκέψεις με
υψηλό δυναμικό επιρροής, δεκαετίες έρευνας και διδακτικής δραστηριότητας, δε
χωρούν περιθώρια αμφισβήτησης, όχι μίας συγκεκριμένης ιδέας, αλλά της συνολικής
προσφοράς, άλλως του κύρους ενός ονόματος.
Στην ποίηση, από την άλλη πλευρά, σταθερό σημείο
δεν υπάρχει. Όσο μελάνι κι αν χυθεί περί αισθητικής, όσο κι αν επιθυμούμε να
μετρήσουμε την ποίηση μέσα στο ποίημα, μέτρον ποιήσεως δεν έχει βρεθεί και ούτε
πρόκειται να βρεθεί ποτέ. Δεδομένης, μάλιστα, της παγκόσμιας αδιαφορίας του
κοινού για την ποίηση, δεν μπορούμε καν να μιλήσουμε για ισχυρή ποίηση
κρίνοντας από την απήχησή της, εφόσον η ποίηση παγκοσμίως στερείται απήχησης,
δεν είναι εμπορικό προϊόν και αφορά μόνο σε εκείνους που τη γράφουν.
Η ποίηση, εντούτοις, απαθανατίζεται και διδάσκεται
μέσα σε σχολικά βιβλία και ανθολογίες- κάποιοι ποιητές, δε, καταφέρνουν και
κερδίζουν χρήματα από αυτήν, είτε μέσω μεταφράσεων είτε διατηρώντας στήλες σε
εφημερίδες ή περιοδικά είτε εκλεγόμενοι σε έδρες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης είτε ως στελέχη εκδοτικών οίκων είτε ως διδάσκαλοι σε σεμινάρια
δημιουργικής γραφής.
Ας μην αυταπατάται, όμως, κανείς. Αξία στην ποίηση
της Δημουλά δε δίνει η θέση της Δημουλά στην Ακαδημία Αθηνών. Αξία στην ποίηση
του Γκανά δε δίνει η εκλογή του Γκανά στην Εταιρεία Συγγραφέων. Αξία στην
ποίηση του Βλαβιανού δε δίνει η έδρα του Βλαβιανού στο DereeCollege. Ομοίως, η ποίηση του
Σκούτα, του Κυριαζή ή του Βολκώφ δε στερείται αξίας επειδή εσαιεί θα παραμείνει
εκτός Ακαδημίας, ανθολογιών, σχολικών εγχειριδίων, ιδρυμάτων τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης και άλλων, περίοπτων θέσεων στα βιβλιοπωλεία, περίλαμπρων
παρουσιάσεων σε ατμοσφαιρικά αμφιθέατρα, υπεριπτάμενων Zeppelinπου
κυρώνουν την ποίηση μέσα στις νεφέλες.
Η ποίηση προϋποθέτει το ποίημα και τον αποδέκτη.
Διαδραματίζεται μοναχικά, κάθε διαμεσολάβηση τη λερώνει. Δίχως αποδέκτες,
ποίηση δεν υπάρχει˙ υπάρχει μόνο ένας μακρύς κατάλογος ποιημάτων που ξεχάστηκαν
κι ένας αντίστοιχα μακρύς κατάλογος ποιητών που μονομάχησαν με τους πλέον
σιχαμερούς τρόπους για ένα διορισμό, ένα βραβείο ή μιαν εκλογή.
